van YPER EN
Set ARRONDISSEMENT.
DE BROEDERSCHOLEN.
EN VAN
Zatcrdug '20 January 187^2.
Zevende Joer.
VAMDERGHINSÏE-FOSSÉ,
Mnnnner 3 Hi.
'Fr. SO C'. gtcr «laer.
jJx'"' ^t ili iikl, hciiiloti slechts ('cue iii/i/ruu/ eti worden tot den dag derTerkóopin^ppgenomeja.
V K H AA JK Fl Hf. 1" December.
Ach de Oudcrivyzem.
De Ligue de LEnseignement (onderrich-
tingsbood) heeft den 2b December laetslle-
den, le Brussel eene vergadering gehouden,
met het inzigl de Vlamingen over te halen
den Bond by le treden; een zeker getal Vla
mingen, die den oproep beantwoord hadden,
hebben aenstonds bemerkt met welke inzig
ten de Ligue bezield is.
De Ligue is van baren oorsprong Franscb,
door en door Fransch, en haer doel ligt in
hel donker verdoken; ook worden bare fran-
sclie papieren niet gelezen, bare volksvoor-
draglen niel bygewoond.
De Flaminganten, die de Ligue in 't begin
bygetreden waren, eiscblen bel vrye ge
bruik der tael en eene vlaemsche afdeeling te
Brussel; dit was hun allyd geweigerd; en
daerom hadden de meeste Flaminganten de
Ligue verlaten.
Na hunne mislukking op hel fransch ter
rein, trokken de wolven een schapenvacht
aen; eene vlaemsche afdeeling werd le Brus
sel met groot gerucht ingesteld, fransch
vergif met vlaemsche schriften en vlaemsche
voordraglen uitgestrooid.
De ft'edcrduilschè Bond heeft onlangs
veel by val genoten, en zal er in gelukken,
al de vlaemsche maelschappyen rondom zich
te scharen; doch de Nederduitsche Bond
valt de kloosters niet aen; hy roept niel, dal
het geestelyk onderwys moet afgeschaft
worden, dus, weg daermeê! Hel is om de
vlaemsche maelschappyen van den Antwerp-
schen Bond af te trekken en de Ligue le
versterken, dal de vergadering van den 2b
December beroepen werd.
M. Karei Bols gaf eerst lezing van eene
(gebrekkige) vlaemsche redevoering over
liet doel der Ligue. Het slot van zynen
speech was, dat alles lol beschaving kan die
nen, uitgenomen de godsdienst, dal een
oudbakken, versleten ding is... Bravo, mas
kers af!
Daerna sprak M. Van Driessche over liet
verpliglend onderwys. Zyne redevoering
was eene aeneenschakeling van magtspreu-
ken, waerop dan een uitval volgde legeD
kloosters, kloosterscholen, priesters, gods
dienst, enz., tol dal eindelyk velen zyn ge
zwets moede wordende, er van heentrokken.
Niet le verwarren inel den Onderwijzers
bond.
vooral goedkeuren, en vragen dat men
hierin, gelyk in alle zaken, eene volstrekte
reglveerdigheid volge zonder liael of weder-
wraek te gebruiken.
Dal de beweegreden der handelwys der
liberalery deze is welke wy hooger aenhael-
den, blykl omegensprekelyk uit haer eigene
doenwvze in gelykige gevallen jegens an
dere genootschappen.
Dc liberalery.
Er is maer eene zaek waerin de liberalery
een altyd gelykblyVend gedrag volgt, en
wel namentlyk als het iets is waerin hare
haet tegen den godsdienst voldoening
vindt; 't is die hael zelf waerdoor zv haer
lael geleiden in al haer doen en laten; logiek
en reglveerdigheid gelden voor niets, zy
kent dat niet, als zy maer hoopt voedsel voor
dien hael le krvgen.
Dit hebben wy gezien in al wat zy uit
werkt tegen de katholieken in ons land,
lydens haer al te lang bestuer, en dit zien
wy gedurig nog in hare manier van oordeè-
len over 't geen er hier of daer gebeurt.
De wandaden der Internationale in Frank-
ryk zyn overal bekend; welnu, het Fransch
gouvernement schynl builen gewone maei-
regelen legen die niaelschappy te zullen
nemen.
De liberalery valt hevig tegen die mael-
regelen uit, en spreekt van vervolging en
dwinglandy; wy willen die maelregelen,
die nog niet ten vollen gekend zyn niet
Als de wetgevers van Zwitserland en
elders, wetten maeklen van vervolgingen
vei banning legende klooslerlyke gestichten;
beeft de liberalery daer togen geprotesteerd,
of protesteert zy nog? Verre zy van daer;
zy juicht integendeel ioe, zy heeft die wellen
uitgelokt; zy vindt hel geheel goed, natuer-
lyk en weilig dal do. liberale gouvernemen
ten met vooropgevulte meerling, en voorko
mender wyze, ouscliuldige mannen buiten
de wel stellen, mannen welke men anders
niets kan ten laste leggen, dan hunne ver
kleefdheid aen de katholieke Kerk.
Hel ware niel verslaenlyk dat maelrege
len van vervolging tegen eene omwentelings-
maelschappy aenzien worden als onreglveer-
dig en wreed by die zelfde mannen die de
vervolging goedkeuren legen de Jesuilen,
aen welke men, zelfs by veronderstelling,
niel eene der halelykc daedzaken te verwy-
len heeft, waervan de Internationale pliglig
is en waermede zy zelve trots gaet; dit
raedsel vindt zyne oplossing alleen in den
hael der liberalery legen den godsdienst,
haet dien zy by de pelroolmannen weer
vindt, en waervoor al andere hatelykheden
getnakkelyk over 'l hoofd gezien worden.
Slcclitc tiiixHfen.
De slechte scholen en de slechte gnzetton
zyn de twee grootste plagen van onzen lyd,
de twee groole oorzaken van de verminde
ring van het geloof, van het verderf der
zeden cn van don ondergang van den Slaet.
Wat de slechte scholen betreft, de men
schen versiaen dal nog al. Uien vindt er wei
nig, die zonder arm of gedwongen te zyn,
hunne kinderen naer scholen zenden waer
geen chrislelyk onderwys gegeven wordt,
waer de priester den voet niel mag inzetten.
De groole liberalen zeiven, alhoewel zy
de kinderen van anderen dwingen nser
slechte scholen te zenden, zullen dan nog
hunne eigene zonen en dochters eene opvoe
ding doen geven in de gestichten van pries
ters of kloosterlingen; enzy welen wel waer-
om
Het is moeilyker van aen het volk hel ge"
vaer te doen verstaeu van het lezen der
slechte gazetten. Vele menschen, die nog als
katholieken willen doorgaen, moeten of wil
len nogihans een slecht nieuwsblad lezen.
Het is eene groole dwaesheid, eene belreu-
rensweerdige ongerymdheid. Dat zyn man
nen die welhaest maer christenen meer
zullen zyn met den nacm: zy zuigen langza
merhand het venyn in, worden met der tyd
onverschillig en eindelyk slecht.
Wy weten het, de slechte gazetten ver
minderen ongelooflyk zeer; moer er bly ft
nog veel le doen. Wy wakkeren al de katho
lieken aen, om al hunnen invloed le gebrui
ken tegen de slechte gazetten, die, benevens
de slechte scholen, de eerste vyanden zyn
van onzen godsdienst en nog langen tyd
zullen blyven.
MKN SCIM1YI T IN I1Y
BOTERSTHAET, YI'ERISN.
<3n in al de Poatkiintooien van liet ryk
VOOR GEIIKEI. MET I.AISI),
vooraf betaelbaer.
Men schryft niel min in dan voor een Jaer.
X,iluid.it, van elke wei k. De n< nk<>n<li^iiis|n s i>\.m 19 centiemen den rase!I» rettlÖmön in i Nieuwsblad betalen 30 ceniienien :len regel. —Eer» nummer genomen op lm liurrel 15 cent
-i—hygevuogde "'""""'r" Y0()r Artikels, ReklamuM of Aenkondigmgen kosten 20 franken voor 100 afdruksels.
Peperinjfhe;Yper, 5-20,7-30,9-21,11-20,2-13,3-13,9-20.-Yper Poperingbe, 0-80,9-03,11 -43,3-30,0-32.
_8-»0,9-36.I'operinghe-Hazebrouck, 7-13,9-20, 12-03, 400, 0-32.
A pcr-Rousselaere, 7-33, 12-23, 6-40. Rousselaere-Y-per, 9-30, 1-40 7-33
Rousselaere-Bfitgge8-30, 1119, 1-24,.(m.S,33,) 7-33. 0 53 - Brugge-AWs.svf.8-30,12-23,3-10,6-4».
t per korlryk, 5-40,0 39,11-40,2-35,5-33. Kortryk-Yper, 8-05,10-43,2-36,3 30,8-33.
Coincn- acsten-Le Touquel Houplines Armcmiers. ti-13, 1*2 08. 3 :H), Armcniieis Houjïlines-Le
lOiiquet-Waeaten-Comen, 7-33, 2OO. 4- 40. Coinen-W.iesicn 3 40, 9-10. (dun Maefidag) (j 08.
aesfen-Oomen 3-30, 9-40,(den Maandag) 6-30.
Kortryk-Brugge, 8-10, 10 43, 12-43,(M. 3-13,16-35, 9 00.— Brugge-KortryK,'.8-30, 12-23,3-10,6-40.
Brugge, Blankenkerglie, Heyst, 7-20, 10 50, 2-40, 7-25, Ilevsi, Blankenlergiie, Brugge, 6-03 11-15
3-30, Blankenberglio Brugge, 9-13 ni
frigelinunster Deynze, 5-25,9-40N-30,4-30,8-00.—Deynze Ingelmunsler, 7-42,0,10,12-03,3-10.
liigelniunster-Ansegbem, 6-10, 12-35, 8-03. Anseghem-Ingelmunsler, 7-45 2-10, 7-30.'
Lichiervelde-Dixmiide-Vcurne en Dnnkerke, 6-30, 9-13, 1-50, 7-45. Dunkorke-Veurnc-Dixmu-
de en Liclitervelde, 6-43, 10-35, 3-43, 3-00.
Disroude-Nieupori, 10-00, 2-33, 8 37. Nieuponf l)i\nuide,7 48. li 33 4 28
Inourout-Ostende, 3-30, 9-20, 2 00, 8-03. Oïlebde-Tbourout, 8-00, 9 20, 12 00,6-15.
vi a li li i:
per naer Dtxmudcpeerdepostcry 6-00 voorin, herbei
I" O T K IV.
'i r j- -o Dry Koningen 4 nam.Dixmucfa naer Yper,
Alessagcrie andevviille 6-00 voorm. Messagerie Demeurisse 2-00 nam.
per naer Lanyltemttrck, pusikantoor 6-00 voorm. 12-30 nani. Langhejnarck naer Yver, postkantoor
8-43 voorin. 3-35 nam.
per naer Merekempornlep. 0-00'voorm. 4-00 nam.—Mcrckem naer Y/rrr, postk 7- 30 voorm. 3 00
1per naer Meessenpostkairtóór 12-30, 5-43 nam.Meessen naer Yper,postkant. 8-43 voorm. 3-20 nam.
Yper naer Nieuwkerke,postkant. 6-00 voorm. 12-30 nam.—Nteuwkerke naer Y-per .postkant. 8-30 voorm.
3-00 nam.
per naer Ooslvleteren en l'e«r«e, pcerdenposlery 6 voorm.(Woensdag) 5 voorm. herberg de Zon 2 nam.
curne naer Yper, Messagerie Deratlipe 3-30, voorin. Messagerie Demeurisse, 1-00 nam.Oestvle.
teren naer Yper, postkantoor 8-30 voorm 3-20 nam.
De stndsrned van zekere stad van Algiers besprak
een-ontwerp betrekkelyk de broederscholen. Do
raedsleden waren zeer verschillij} van ge\beien: de
ccnen verdedigden kloek moei liglyk die scholen; de
anderen, integendeel, wilden gezeide scholen geheel
c" 8:,nach sluiten uit de openbare gelden die voor
hel onderwys bestemd waren.
Onder de stedelyke raedsleden bevond zich een
muzelman (of mahometaen). Toen hy zvn gedacht
gervrapgd werd, hy antwoordde: Door my zélven
ken ik de christelykc Broeders niet; macr om zc te
bcoordcelen, ik onderzoek welke hunne vrienden
en welke hunne vyanden zyn. Uit dit onderzoek
moet ik besluiten dat de broederschool een uitmun
tende gesticht is en dat wy liet moeten aenmoedigen
enz.. i) Men zóu dio gcilrogslyn mogen algemeen
maken, en de broederscholen overal door hunne
vrienden en door hunne vyanden beoordeelen (I).
(1) Dal men manr in Itelgie onderzocke wie de
vrienden cn de vyanden der broederscholen zyn.
Zy hebben overal voor verdedigers de deugdza
me, godsdienstige en liefdadige menschen die
krachtdadiglyk 's volks belangen ter lierte nemen,
verlichte magistraten. verstandige ambtena
ren, ieveraehtige hestuerders, werkzame en
vreedzame werklieden, en duizm Ie familieva
ders, die hun de opvoeding hunner kinders toever
trouwen. Sedert de inrigting van het gesticht, men
heeft nen de Broeders ontelbare getuigenissen van
hunne deugden en diensten bewezen. Lieden van
allen stand en van alle gevoelen hebben clkandercn
de hand geleend om ze le verdedigen; eene zulkda-
nige eensgezindheid kan slechts beknmtn worden
door ernstige en wezentlyke verdiensten.
Wie zyn hunne tegenstrevers?
De sn'idairen en de vrydenkers, de franemacons
of vrymetselaers en de liberalen van allen aerd.
ynnden van den godsdienst, zy zyn vyanden van
de kloosterlingen. Overal het geloof vervolgende
zy doen alles wat in hunne magt is, om hetzelve uit
bet hert der kinders te rukken. Zy droomen
eene wereld zonder God en kunnen het nimmer
eens zyn niet degenen die van de tien geboden den
grondsteen maken van alle openbare en hyzonderc
zedelyklieid. Doch, zeggen wy liet maer viak weg,
hunne vyundelykheid alleens is een bewys dat de
zaek goed, pryshacr cn roemweerdig is.
Da erna komen de eigenaardige gezworene vyan
den der broeders. Daer zyn er veel in de wereld.
Op liet zeggen van den eerste den beste, op eene
nieuwe mare, op eene valsch gerucht, zy
hebben een gedacht opgenomen, het zelve ver
dedigd - en zy willen er niet van wederkeeren.
In alle omstandigheid, zy zoeken alles uit om dit
gedacht te doen gelden, en de reden die zy
hybrengen lerugbotsende legen de overtuigingen
van anderen, keeren tot hen weder, en verster
ken ze in hun gedacht. Zy eindigen al hunne
pennenstryden gelyk M. Prudhomme: dal is myn
gedacht, en ik houd er aen vast.
Vraeg hun niet dat zy op nieuws de zaek zouden
onderzoeken en dat zy zici> van hunne vooringeno
menheid zouden ontmaken: voor hen, de verledens
tyd is verhonden met den tegenwoordige, hetgeen is
geweest, is nog, wat ooit bestaen heeft heslacl
nog, ook aenveerden zy niel dat zy vandage
anders kunnen oordeelcn dan zy hel gisteren ge-
dacn hebben; dat ware bekennen dat zy gisteren
kunnen gemist hebben of bedrogen lyn geweest.
In zekere stad van Snóne-el-Loire, men beprak het
vraegstuk, of men aen de broederschool eene
hulpsom die haer onttrokken was zou wedergege
ven hebben. Een smeekschrift van 300 familieva
ders reklameert die hulpgelden voor de broeders,
hen liberael werd voorafgeraedpleegd; men vraegt
hem voorde beraedslaging wal hy van de zaek peist,
en hy antwoordt met fierheid: Myn gedacht is
gemnckt en ik verander liet niet.
De belanghebbenden zyn daer nog. Onderdo
tegenstrevers aen de broeders, hoeveel zyn er niet,
die door persoonlyk eigen belung geleid worden?
Heeds van ten tyde van den 'stichter, broodschryvers
deden de broeders processen aen en deden hunne
scholen sluiten, omdat door die scholen hun inko
men verminderde. Nu ook zouden er in hun slielje
misdaen zyn, indien iedereen kon schryven.
De mensehen zyn heines? niet veranderd. Velen
zyn de Vyanden der Broeders, omdat zy door liunno
concurrentie gekwetst zyn. Die reden durven zy
niel bekennen en zy spreken dan van vooruitgang,
licht en openbaer belang. Aldus tracht men de zaek
een uitwendig te geven dat acnneeinlyk i.s.
WoRUT VOORÏCE/.fiï.
