RIISELIJKE GEBOOR
Handelsbank
BANK - UNIE
WEET GE WAT
Oil de Leuensbtschriimg
m E. H. poppe
100.000.000 franken.
Kalanderberg, 1, GENT
Het Kapitaal en de Reserven
der bij deze UNIE aangesloten
Banken overtreffen de
52e Jaar, - Nummer 37.
30 Centiemen.
Zaterdag 13 September 1930.
Katholiek Weekblad van het Arrondissement Yper
Gouwdag
voar Kath. Studentenaklië
in West-Viaandren
Het Eucharistisch Congres
te fêechelen.
NABESCHOUWINGEN.
Vliegtuigen worden nu gebruikt
voorden haring-vangst.
De Soir, zoo gezegd onzijdig blad
en uitdien hoofde zeer gevaarlijk voor
een waren christen, drukte dat Pius
X in 1914 Oostenrijk aangemoedigd had
tegen Serbie.
N. V.
betrokken bij de
i)ct i)jjciöcljc iloll
ABONNEMENTPRIJS
1 Jaar 15 fr. 6 maaaden 9 fr. 3 maanden 5 fr
Men abonneert ia alle Postkantoren en in bet Opstelbureel
ABONNEMENT VOOR 'T BUITENLAND:
25 frank. Op bet Opstelbureel alleen te vragen.
BEHEER EN OPSTEL
io5, ZONNEBEKE STEENWEG, io5, YPER
Postcheckrekening 40.201
0- CASIER)
waar op alle wekedagen alle inlichtingen te bekomen zijn
van 14 tot 16 uur.
AANKONDIGINGEN Prijs bij overeenkomst.
Alle Aankondigingen moeten tegen den WOENSDAG
ten laatste ingezonden woraen.
Kleine berichten en nieuws ten laatste tegen den
WOENSDAG avond.
ZITDAGEN.
Dr BRUTSAERT, Kamerlid, is spre-
kelijk voor iedereen:
Te POPERINGHE, in zijn huu,
's morgens, den Maandag en Vrijdag.
Te YPER, den 1* en 3* Zaterdag der
maand,van 9 y2 tot 12 uur, in den
Katholieken Kring.
Te WERVICK, den 2* Zaterdag der
maand, van 9 ]/2 tot 12 uur, in H®1
Kapitel
HANDELAARS
vraagt eene aankondiging in
«HET YPERSCHE VOLK»
't Is een verheugend nieuws én voor
de Koninklijke Familie, én voor Belgen-
land, dat Zondag laatst een Koninklijke
Erfgenaam geboren is.
't Is een gebeurtenis die wonderwel
samenvalt met het vieren der Eeuwfees
ten. De Almogende weze er voor gehul
digd en gedankt
Bij den doop heeft de kleine Prins,
waarvan de Koning Peter is, den naam
Baldswijn ontvangen.
Gazetten spreken van nood-doop. Dat
is onjuist. De nood-doop mag door een
ieder toegediend worden, als een kind
stervende ziek is, hetgeen hier geenszins
het geval is. Maar voor Koninklijke
kinderen bestaat er een voorrecht Dezen
mogen aanstonds na de geboorte, ten
huize gedoopt worden, door den priester,
met water uit de vonte en met ééne zal
ving van H. Chrisma. De andere ceremo
niën van 't Doopsel worden dan later
en in 't tegenwoordig geval dat is binnen
eenige maanden toegediend in de
Kerk. Dit zal met veel'luister en pracht
verricht worden door Zijne Eminentie
den Kardinaal.
Na de figuur van St Jan-Berchmans te
hebben opgeroepen en te hebben herin
nerd aan het woord van Guido Gezelle,
zegt Eerw. Spreker dat wie de Kath. Ak-
tiëbonden aanvalt, deze zuiver kerkelijk
en officieel door de Kerk erkende instel
lingen, ook de Kerk aanvalt.
Volgenden eenige inlichtingen nopens
de Rome-Reis der studenten in 1931 en
daarna het lied Onze lieve Vrouw van
Vlaandren.
Die gouwdag werd in Rouselare ge
houden den 12 Augustus 1.1., in aanwe
zigheid van Mgr. Lamiroy.
Deze dag werd ingezet met eene plech
tige Hoogmis in St Michiels-Kerk en
nagenoeg duizend studenten woonden dit
plechtig H. Misoffer bij en zongen stich
tend de misgezangen.
Z. E. Pater de Clippele, S. J. sprak na
het Evangelië van op den kansel tot de
studenten en riep de jongens toe Vigi
late, waakt, want gij leeft in een schoo-
nen tijd, maar tevens ook in een schrik-
kelijken tijd. Hoe is dat paradoks
Schoone tijd, afschuwelijke tijd uit te
leggen? Over het algemeen kent de H.
Kerk en het Pausdom een ongekend pres
tige en een overal-bekend gezag de be
keeringen zijn talloos en in Vlaandren
doet Koning Jesus zijne koninklijke in
trede in steden en dorpen. Anderzijds
leven wij in een slechte wereld, die dreigt
ten onder te gaan in godsdienst-onver
schilligheid.
De studenten moeten in de apostoli
sche liefde van Christus worden Radi-
kalisten. voor Christus, radikale Christus-
Gezinden met een Paulushert en een
Paulusgeest
Na de mis was er een bestuursverga
dering in de Gilde der Kattenstraat.
Rond 2 uren begon de optocht, door
stad, die uitging van op het wapenplein.
Een goed duizendtal studenten namen er
aan deel, vlaamsche liederen zingende en
voorafgegaan van Pauzen- en Leeuwen
vlaggen. Een spandoek Vlaandren her
nieuwen in Christus en twee andere
gaven duidelijk te kennen het zuiver
godsdienstig karakter dezer studenten-
aktiëBoven alles en vóór alles Katholiek
te zijn.
Ten 2.30 uur werd in de groote Feest
zaal van het Gildenhuis algemeene ver
gadering gehouden. Deze zaal die ruim
1000 man kan bevatten was bomvol en
velen konden geen zitplaatse meer vinden.
Toen Mgr. Lamiroy, samen met Ka-
nonnik Cruysberghs, algemeen proost
van de Katholieke Jeugdaktië, Leeraar
Dubois, proost voor West-Vlaandren en
èeeraar Sobry, feestredenaar, binnentra
den, ging een geweldig applaus op in de
zaal.
Evviva Pio XI werd gezongen
E. H. Dubois nam het woord om de stu
denten welkom te wenschen en hun
Mgr. Lamiroy voor te stellen en na het
zingen van O Kruise den Vlaming
kwam Kanonnik Cruysberghs aan het
'"oord...
Eerw. Spreker sprak over den schreien-
den nood in Vlaandren op godsdienstig
gebied, toestand die door de studenien
-iet wordt begrepen. «Vlaanderen heeft
flood aan apostolische Liefde van de stu
denten en van de vlaamsche intellec-
:<eelen. Er is nog wel een Katholiek
Vlaandren, maar er is ook een Vlaandren,
*-at dreigt ten onder te gaan en daarom
"floet er iets veranderen. Wanneer
'laandren Vlaamsch wordt
tot op den bodem zijner ziel
*n het verliest zijn Katholie
ken Geest, dan tooien we
'laandren met een herfstge-
*aad en dat is een lijkwade,
daarmee Vlaandren in het
lfaf kan worden gelegd.
De plicht der Vlaamsche intellectueelen
tiet, zich zelf te geven aan hun volk en
•aar te beminnen met een zichzelf-weg-
-Eenkende liefde. Maar zichzelf-weg-
"ken moet geleerd worden en de
eesters van die leer zijn uw Bis-
poen, uw priesters. Tot Pauius
de Christus Ga tot uwen
■ester, die zal u den weg
Christus feeren Dat zegt
Hstus ook tot U, studen-
Spreker E. H. Sobry begon zijne feest
rede met te bekennen dat hij liever voor
kleine kinderen sprak en voor groote
menschen dan voor studenten De reden
Omdat studenten zoo weinig zin hebben
voor werkelijkheid en eenvoud missen
Spreker handelde dan over kath.aktië
én den plicht en de verantwoordelijkheid
der studenten en intellectueelen. De
oorzaak, dat er zoo weinig vlaamsche
intellectueelen in het leger der katholieke
aktië staan, is een ongewettig wantrou
wen. De studenten moeten niet alleen
verantwoordelijks-gevoelen hebben tegen
over zich zelf, maar ook tegenover hun
makker.
De leuze moet zijn Nader tot
den Priester, nader tot den
Bisschop, nader tot den Paus,
nader tot Christus
Mgr. Lamiroy in een kort slotwoord
dankte de Eerweerde Sprekers en de
Studenten, er zich over verheugende, dat
het weer begint te gelijken aan de vóór-
oorlogsche studentendagen.
Laat ons komen tot meer aaneenge
slotenheid, wars van alle wantrouwen.
Studenten zijt mannen van durfGe zult
zeggen Wij studenten durven alles
Ja, roepen en tieren, maar ge zijt be
vreesd voor een monkellachje en een
stootje. Gaat recht door zee en steunt
elkaar. De brave menschen zijn door
gaans veel te braaf, als het den strijd
tegen het kwade betreft. Studenten
zijt In veritate et caritate Christi
zijt eerst waar; weest waarheidslievend
waar in uw spreken en waar in uw han
delen doet wat ge zegt. Leert dan het
groote gebod der liefde beter kennen en
dan zult ge u heelemaal kunnen geven.
(Stormachtig applaus).
De grootschë dagen zijn voorbij.
Iedereen is teruggekeerd naar zijn
stad en dorp, doch draagt mede het
scherpe beeld van deze eenige 'dagen.
De kinderen zullen niet zoo spoedig
vergeten al het heerlijke dat ze heb
ben meegeleefd dien Donderdag 28
Augustus, waar ze met meer dan
50.000 den Kinderkruistocht hernieuw
den uit de glorierijke tijden der Kruis"
vaarten; hun frissche en ongerepte
zielen als blanke hostiën aanboden
aan den Goddelijken Kindervriend.
De christene moeders en meisjes die
ten getalle van meer dan 30.000 sa
menkwamen dien zonnigen Vrijdag 29
Augustus en hun familiën, hun toe
komst stelden onder den zegen van
den Liefde-Koning; zij, de edelvrou-
wen en jonkvrouwen uit den dienst
van den Vorst die heerscht door de
gave van zijn Eucharistie.
En dien Zaterdag 30 Augustus trek
ken door de straten van Mechelen on
ze katholieke jeugdleiders, de flinke
en kranige wegbereiders naar een
schooner toekomstde wakkere edel-
knapen dragend op hun blazoen het
kruis van het Geloof, den anker der
Hoop, de zon der Liefde. Zij getuig
den van hun daadwerkelijken wil om
hun geloofsbelijdenis om te zetten tot
een wekkende geloofsdaad in den ver
zoeningsgeest en de apostolaatsge-
dachte die hun leven richting en stuw
kracht naar en voor het hooge ideaal
door deze jeugd, de mannenschap aan
Christus Eucharisticus.
Doch deze drie eerste dagen, waar
ernstige en doelmatige studie be
nuttigd door gebed en offer samen
ging met grootschë uitingen van
geestdriftig geloofsleven waren nog
maar enkel als het eerste aanrukken
van de troepen die 's Zondags 31
Augustus, van uit alle hoeken van het
land, Mechelen zouden bezetten en
den heelen dag naar het woord van
Zijne Eminentie, den Kardinaal de
stad zouden uitbouwen tot één groote
Kathedraal.
Naar den geest en naar de letter
is dit aartsbisschoppelijke woord in
vervulling gegaan.
Reeds hebben al onze katholieke
bladen, met kleurig enthousiasme en
treffenden waarheidszin, het schitte
rende gebeuren van dien onvergetelij-
ken dag vastgelegd.
De wijding van den morgen, waar
over de heele stad hing het voorgev e-
len van wat de dag brengen g g;
liet onweerstaanbare aanschriideu
onder de wapperende banieren
der tweehonderd duizend
De heilige stonde der Pontificale
Hoogmis in den luister dezer plech
tigheid onder den weidschen koepel
van den zilveren heme!in het stralen
de kader der historische ('irnoft:
Markt; in de indrukwekkende/gees
telijke weelde van het hoogepriester"
lijke purper en het prinselijke kardi-,
naalrood. Alles overgolfd van die
tweehonderd duizend stemmen, tot
ééne stem groeid in een overweldi
gende geloofsbelijdenis, in een hooge
liefdeakte.
De ontzagwekkende uren van den
optocht over heel de stad, de deelne
mers als een ontelbare eerewacht,
voorafgegaan door het vlaggenleger
het acht-duizend stemmige te Deum
En dwars door de versierde stad en
tusschen de saamgestroomde menigte
de grootschë geestelijke stoet met zijn
1500 priesters en kloosterlingen; zijn
onafzienbare rij van abten, prelaten
en bisschoppen, met de aangrijpende
uitstraling der geestelijke macht van
mijter en staf, tot kwam de Gevierde,
de Gehuldigde van dezen dagChris
tus-Koning in de Eucharistie: een
bliksemend-witte Zon in het hart van
den gouden Kruismonstrans, gedragen
in de handen van den Primaat van ons
land
Dat was de droom die werkelijk
heid werdhet grootschë Christus-
overwint, Christus regeert, Christus
gebiedt
Deze dag was een hulde, een belij
denis een belofte
Het eerbewijs van gansch een volk;
de belijdenis van de levende geslach
ten de belofte heilig als een eed
naar een schooner trouwer toe
komst.
Deze dag was een dag van katholie
ke waardigheid en katholieke fierheid
uitglanz-end in een voorbeeldige ordèf
een veerkrachtige tucht en een hoog
opheffen van de katholieke gedachte.
Het was een dag van katholieke
durf en katholieke verzoening. Niets
heeft het kunnen weerhouden Op den
wekroep van het Episcopaat en dank
aan de grootschë uitwerking van het
Inrichtend komiteit was het geen
waagstuk is heel het land, zonder
menschelijk opzicht opgekomen en
werden de modernste machten
spoornet, auto, film, radio gemobi
liseerd zoo dat de katholieke geloofs
overtuiging, de liefde tot de Eucharis
tie, deze machten beheerschte en deze
machten aan die overtuiging, aan die
liefde werd dienstbaar gemaakt.
Doch vooral weze deze dag: het
signaal tot een nieuwen opmarsch van
ons land ter verwezenlijking van
Christus' Koningschap: in gebed en
offer, in studie en werk, in geloof en
apostolaat, in durf en trots.
Kinderen, vrouwen, meisjes en man
nen, hebt gij het gehoordGod wil
het De verzoeningskruistocht be
gint!
Christus vereeren in onze hiërarchie,
't Is tijd Want die beweging gaat ver-
keeide banen op, en van het terrein van
den taalstrijd verzeilt ze ongemerkt naar
becritizeering, ja, misprijzen van de
priesterschap zelf
Op zekeren dag 't moet in 't laatst
van 1920 of in 't voorjaar van 1921 zijn
geweest kwam een erg Vlaamschge-
zind priester bij hem op bezoek te Moer-
zeke. Edward zat juist te schrijven in zijn
bed. Druk aan den arbeid Wel
ja, 'k ben bezig aan iets, dat u waar
schijnlijk zal verwonderen En
Een traktje voor de oplossing van de
Vlaamsche kwestieZorg maar
dat ge radikaal genoeg zijt, hooranders
verbeurt ge 't vertrouwen van velen
Wees gerust, aan fe verregaande gema-
tigheid zal de voorgestelde oplossing zich
allerminst bezondigen Drie maan
den later komt de vriend weer op bezoek.
«En 't traktje over de Vlaamsche
beweging, Ward Den doofpot in,
man Monseigneur vond het uitgeven
ervan niet opportuun. Wat geluk, hé, dat
we van Godswege een Overheid hebben
om klaar te zien en ons te leiden Zoo
niet, wat al dwaasheden zouden we uit
richten 'k Vind het algelijk wonder,
dat de Vlaamsche strijd zoo zelden een
bemoedigend woord mag ontvangen. Is
die beweging niet schoon en christelijk
Heel zeker, schoon genoeg, en
rechtvaardig ook, maar ze mist wel eens
gebed en nederig offer. Daar zijn er te
weinig, die zich in- en uitwendig kunnen
onderwérpen. En toch, dat zou de zaak
méér vooruit helpen dan mistevreden
heid, jammerklachten of groote diskoer
sen. Misschien wacht O. L. Heer op eén
priester, één enkelen, die zich in stilte
nederig slachtoffert, om die schoone zaak
eene schoone opiossing te geven
In Frankrijk waren groote legeroefe-
ningen in de Alpen, op Italiaanschegrens.
Met tanks zijn ze geklommen tot op
de hooge bergpassen. Langs die passen,
vóór XX eeuwen, trok Anniba! met een
machtig leger naar Italië, hetwelk Rome
op twee vingers van zijnen val bracht. De
tanks van Annibal waren groote oli
fanten en velen er van verongelukten in
de Alpen, daar men dan geen wegen be
zat als heden ten dage, en tuimelden in
de diepten.
In Griekeland zijn er veel vreemde
scholen, waar rpen onderwijs geeft in
vreemde talen. Van stonden af is het door
den Staat verboden, in die scholen Griek-
sche kinderen te aanveerden, die geen
certificaat bezitten van lager onderwijs,
gevolgd in grieksche school.
bruik van olie-lampen Quinquet en
vóór deze had men niets anders dan
roete-keersen. Verbeeld u de nachtfees
ten der koninklijke hoven, waar honder
den roete keersen stonden te branden, te
rooken en te stinken
Bij Amiens een prachtig oud kasteel is
in de vlammen opgegaan 28.000.C00 fr.
schade. De brandstichters er van
zijn kraaien, De Gravin de Clermont-
Tonnerre ging op haar kasteel komen en
om alles in gereedschap te brengen miek
men vier in de ouderwetsche schoorstee-
nen. Kraai-nesten, die in eene schouwe
vastzaten, moeten brandende neergeval
len zijti, opengevlogen in eene kamer en
alzoo den brand aansteken hebben.
In een apothekerij bood men een re
cept aan van den dokter. «4 hirun-
dinés In menschentaal dat wil
zéggen 4 bloedzuigers. De discipel
alleen te huis, daar de meester naar den
bank geloopen was, en die dezen weten
schaplijken naam niet kende, zegde ge
heel bedaard Wat later terug keeren...
die remedie moet een half uur koken.
In dezelfde apothekerij stond een gla
zen bokaal met wit poeiër en zonder aan
wijzend ópschrift. Als het nu gebeurde,
dat men onleesbare en onverstaanbare
recepten door den dokter toegezonden
was, men gaf altijd uit dien bokaal en
zonder gevaar... 't was meel-bloem.
Op het graf-kruisken voor eene jonge
vrouw wilde de grafbezorger doen schil
deren Eeuwigdurend aandenken...
Dat kan niet zijn zegde de wedu
wenaar, ik heb den grond maar ge
kocht voor 10 jaar.
Van de 6 bijbels gedrukt door Guï-
tenberg, eenige eeuwen geleden, be
zat Oostenrijk nog slechts 2 exemplaren.
Het schoonste en best bewaarde exem
plaar, gedrukt op perkament werd on
langs aangekocht door een Amerikaan-
schen millionair, Dr Volbehr. Deze heeft
het dezer dagen verkocht aan de con
gresbibliotheek van Washington voor
1 millioen en half dollars, 't zij ongeveer
37.500.000 fr.
zelfde blokken veel bijbels drukken kon,
zoodanig dat zoo een bijbel veel min
duur kwam dan een geschreven... en van
daar zijn naam Biölia paupe
rism... Boek der armen
«Vooraleer iets nieuws te ondernemen,
onderwerpt Poppe zijn opzet eerst aan
Monseigneurs oordeel. Zegt deze: «Neen»
dan legt hij zich onmiddellijk bij dat
oordeel neer en spreekt niet verder over
de zaak. Keurt Monseigneur het plan
goed, dan gaat hij vooruit in de volle
overtuiging en de geruste zekerheid dat
zijn werk Gods zegen niet zal missen,
«Ue moet uwe conferentie aan de Zusters
niet te lang maken tien minuutjes is
voldoende had Monseigdeur, met het
oog op Poppe's toestand van vermoeienis
gezegd. Edward weet bij ondervindg, dat
hij bij't spreken uur en tijd gemakkelijk
uit het oog verliest, en daarom, vooraleer
hij zijne conferentie begint Zuster
Overste, ge zult me verwittigen niet
waar, als de tien minuutjes om zijn
Meer dan ooit lijdt deze kinderlijke
onderwerping aan 't gestelde gezag in
onze dagen schipbreuk. Onze 20* teuw
is eer verstandig, maar ze heeft den zin
van hiërarchie en gehoorzaamheid verlo
ren Daarom juist wees Poppe bij elke
gelegenheid in schrift en in woord op de
verraderlijke klippen. Waar ook mijn
apostolaatsbedrijvigheid zich uite, alles
komt bij mij hierop neerte zorgen dat de
geloovigen één zijn met hun Bisschop als
ledematen met het hoofd
De afzijdige houding van sommige
Vlaamschgezinden tegenover het Bis
schoppelijk gezag was dan ook een
kwestie, die Edward erg bekommerde in
zijn laatste levensmaanden. Wel heeft
Edward, heel zijn leven door, veel voor
den Vlaamschen taalstrijd gevoeld, maar
de buiten-hiërarchische strooming, die
zich in de laatste jaren in de beweging
afteekende, bedroefde en verontruste
hem. Wat zal ik zeggen schreef hij
nog enkele dagen vóór zijne dood, over
de huidige studentenbeweging en 't ge
zag Helaas, laten we bidden en door
ons voorbeeld zoowel als door ons woord
De haringen verhuizen regelmatig van
zeegewesten. Zij doen dat in groote me
nigte, samen zwemmende dicht van el
kander en alzoo banken vormende,
die ge zoudet mogen vergelijken aan zeer
dikke balken, kilometers lang. De ha
ringvangst-booten laten op den doortocht
van die banken netten in 't water zak
ken, die loodrecht hangen. De haring
gaat voor niets uit zijnen weg, stuikt te
gen het net en kruipt met zijnen kop in
de mazen. Hij zit gevangen en als de
visschers het net boven halen, ze schud
den al de gevangene visschen op hunne
booten uit en laten dan weer aanstonds
het net zakken. Tot nu toe moesten de
visschers wat blindelings zoeken naar de
voortzwemmende banken, terwijl nu een
vliegtuig van uit de hoogte gemakkelijk
de banken ontdekt en ze aan de booten
signaleert.
De duitsche ijzerwegen beschikken van
eene kraan, die ééne locomotief kan
ophalen. «Geef mij een steunpunt»,
zegde Archimède, en ik zal de wereld
opheffen
Den 31 Augustus was het ommegang
te St Fiacre, bij Parijs. Velen gaan er
nu naar toe met den trein Parijs-Straats
burg en stappen af te Trilport. Eertijds
deed men die reis meest per rijtuig en
men vónd altijd rijtuigen voor die bestem
ming in het hotel St Fiacre te Parijs.
Van daar hebben een soort huur-rijtuigen
den naam gekregen van Fiacre
Deze bijbel mag aanzien worden als
een der eersten, gedrukt met plaatsver-
wisselende lettei s.
De oudste gedrukte boeken noemt men
incunabula.dat is een latijnsch
woord dat wil zeggen: wieg... en de
eerste onder de incunabels zijn de blok
boeken. Vóór de drukkunst, moesten alle
boeken met de hand geschreven worden
en ingezien dat handwerk waren de bij
bels van zoo groote weerde, dat men ze
maar aantrof, buiten de kloosters,
bij Koningen en hooge dignitarissen der
Kerk.
Om een blokboek te drukken was er
voor ieder bladzijde ééne plank noodig,
blok waarop al de woorden van de
bladzijde uitgesneden waren. Die blokken
konden alleenlijk dienen om altijd het
zelfde weer te geven, daar zij niet beston
den uit plaatsverwisselende letters. Maar
zoo kwam het nogthans dat men met de
Voor 40 jaar een jonge priester, die
per toeval mis gelezen had in een klooster
van 't Brugsche, vernam van Moeder
Overste, met wie hij na de mis een ge
sprek had, dat de zusters in bezit waren
van een ouden leelijken boek, dat ze
gebruikten om er de warme café op te
zetten. Toon hem eens vroeg de pries
ter, die een snuisteraar was. En hoe stond
hij verwonderd te zien, als hij er in een
blokboek, Biblia pauperum, erken
de! Met toestemming van Moeder, deed
hij den boek schatten en men bood er
voor 4000 frank, omdat het eerste blad
ontbrak, want ware hij totaal geweest
dan was de weerde er van 6000 fr.
Twee chineesehe steden wer
den van uit de lucht gebombardeerd
door Nationalistische vliegtuigen. 33 er
van konnen nedergehaald worden en zoo
kon men bestatigen dat 4 vijfden er van
geleverd werden door de Vereenigde
Staten en 1 vijfde door Duitschland. Dit
heeft vijandelijke gevoelens verwekt bij
het volk, tegen deze twee mogenheden.
Zie hier wat het niet-katholijk Itali-
aansch blad El IVfessagero» liet
verschijnen... en dat is een klinkend
antwoord.
Begin 1914 zegde Pius X aan een
vertegenwoordiger van een Zuid-Ameri-
kaanschen Staat Gij zijt gelukkig dat
uw land niet zal gemengeld wezen in den
oorlog, die welhaast uitbreken zal. Ik
zal al doen wat ik kan om hem te belet
ten, maar zal er in niet lukken en ik zal
hem niet kunnen overleven.
Kardinaal Merry-del-Val, staatssekre-
taris, zegde aan den bisschop van Laval,
tijdens een verhoor: De groote oorlog
nadert en 't zal nog in dit jaar 1914 zijn
Met den aanslag van Sarajevo, schreef
Pius X persoonlijk aan den Keizer van
Oostenrijk, om hem te smeeken dat hij
op het einde van zijne levensbaan Europa
niet storten zou in een bloedbad. Kar
dinaal Scapinelli overhandigde den brief
aan den Keizer, maar daarop kwam geen
antwoord.
Vóór het overhandigen van dien brief
had Kardinaal Merry-del-Val reeds een
telegram gestuurd, denwelken Pius X
zelve gedicteerd had en...geen antwoord.
Daarop riep Pius X den Oostenrijk-
schen Ambassadeur om hem te smeeken
dat hij werken zoude tegen het losbersten
van den oorlog en de Ooslenrijker gaf
ontwijkende antwoorden,
j Volgde een nieuw bevel aan den Nun-
cius in Weenen, opdat hij bij den Keizer
zoude aandringen. De Nuncius wachtte
een geheelen dag op verhoor in het
paleis maar werd niet bij gelaten.
Al de telegrammen van den Nuncius
naar Rome werden onderschept en kwa
men dus niet toe, buiten deze Janus
patet Dit wilde zeggen Janus' tempel
staat open en beteekende dat de oorlog
verklaard was.
Dees jaar viert men veel eeuwfeesten.
In Belgie, in Griekeland, in Algeriën.
Weinigen hebben herinnerd dat het
honderd jaar is, dat het Verlichtend-
gas in gebruik kwam. 't Is Lebon,
fransche ingenieur, die het uitvond en de
eerste gas-fabriek in gang stelde. De ge
bouwen dier fabriek zijn nu het hospitaal
St Louis te Parijs en men nag dus
zeggen dat de gaze licht zag in een
hospitaal
Vóór het verlich'end gas miek men ge-