YPER-TUINDftG
Programma der lste wool
Binnenland
Wij eisclen ücüoolwet!
Buitenland
HurlrclijlK IkaUntkr
48e Jaar Nummer 2475
Wekelijksche Oplage 8000 nummers
Zaterdag 2 Oogst 1913
CALLEWAERT-DE MEULENAERE
Balkanoorlog
feestelijkheden
li
Telefoon N° 52
Al wat opstel, aankondigingen, inschrij
vingen, enz. betreft, moet vrachtvrij aan
den Uitgever gezonden worden
B©TERSTRa»T, 3 6, YPER
VOOR 'T HEELE JAAR
Prijs per Nummer^5 centiemen.
Zaterdag 2 Oogst
Zondag 3 Oogst
Maandag 4 Oogst
Dinsdag 5 Oogst
Woensdag 6 Oogst
Donderdag 7 Oogst
W« moeten vóór 11 November
de nieuwe schoolwet gestemd
hebben
De vredesconferentie
van Bucharest
De Turken te Andrinopel
Schitterende Grieksche zegepraal
Het Hollandsch Ministerie
m
Handschriften worden niet teruggezonden.
Naamlooze schriften worden niet in acht genomen.
Briefwisselaars worden verzocht telkens hun
volledig adres op te geven. Ieder hoek waarvan
twee afdruksels zijn ingezonden, wordt besproken.
AANKONDIGINGEN
Gewone 0.15 de regel. In 't blad 0.30 de regel.
Rechterlijke 1 fr. de regel.
Groote en langdurige volgens overeenkomst.
Bekendmakingen buiten West- en Oostvlaanderen
worden ontvangen bij AGENCC HAVAS, te Brussel-
INSCHRIJVING
bulten België vraebt er bi/.
YPER, PANORAMA
Steeds werden de belangrijke daadzaken
die een weldoenden invloed op het bestaaö
en de welvaart van een volk uitwrochten,
dankbaar door allerlei feestelijkheden her
dacht. Die feesten zij a als de kroon die men
in vreugde vlecht en die men als huldeblijk
op het graf der voorvaders neerlegt. Ieder
volk bezit in zijn geschiedenis zoodanige
daadzak' n waarop het terecht fier is en die
het heerlijk herdenkt doch hier ia België,
waar de uitsluitelijke liefde tot de stad lan
ger vastgeankerd bleef en dieper wortels
schoot dan overal elders, waar de vader
landsliefde zich lang beperkte en bepaalde
tot de trouw aan de geboortestad, hier in
Belgie, treft men om zoo te spreken niet
eene stad aan, die niet. wijzen kan op het een
of het ander heldhaftig en roemvol feit door
hare ingezetenen gepleegd. Vandaar die
kermissen, vandaar die ommegangen en
processiën, die men in alle Belgische ste
den ontmo' t, en die ingericht werden om
het een of het ander heerlijk feit te herden
ken.
Onze moderne eeuw heeft tal van oude
geplogendheden en aloude gebruiken u:t ons
leven verbannen, toch is zij er niet in ge
lukt die kermissen, die processiën af te
schaffjn en inden vergetelhoek te stoppen,
juist hierom, omdat ons Belgische volk met
hert en ziel eraan gehecht blijft en dat die
feesten zoo innig en zoo nauw overeenstem
men met zijn diep godsdienstig maar tevens
ook levenslustig gemoed.
Die waarheid geldt ook voor onzen Tuin
dag, want alle Yperlingen houden aan die
jaarlijksche kermis met al de kinderlijke
liefde die men betuigt aan oude en verma
kelijke gewoonten,met aide gehechtheid aan
een roemvol verleden. Men mint, met een
woord, den Tuindag, omdat e nieder er een
breintje levenspoëzie in aantreft, omdat
voor eenieder aangename herinneringen aan
dat feest verbonden zijn.
Het zal dus niet misplaatst zijn ter gele
genheid van Tuindag met onze lezers een
wandelingskete doen in den hof der geschie
denis onzer stad en in 't korte de roemvol-
len oorsprong van dit feest uiteen te doen.
Een volk dat zijn verleden doorgrondt om
er lessen van burgerdeugd en vaderlands-
li-fde op te doen, is een volk dat de toe
komst met gerustheid mag aanzien, want de
toekomst rust teenemaal op het verleden.
Dit geldt ook voor de liefde die wij onze ge
boortestad moeten toedragen, want Yper zal
rijzen of dalen naar gelang der groote of
gerioge maat van verkleefdheid die wij haar
bejegenen, en die verkleefdheid kunnen wij
alleen opvatten met beter hare geschiede
nis te kennen.
Toen in 1382, Karei
VI,koning van Frank
rijk, Yper bezette, wei
nig tijd voor den veld
slag van Westroosebe
kewas onze stad
gedurende verscheide
ne jaren het tooneel
geweest der onder
linge twisten tus-
schen Leliaerts en
Klauwaerts. In 1383
kwam er een gansche
ommekeer in dien toe
stand. De oude veeten
wierden vergeten, de
rust werd niet langer
meer gestoord en Le
liaerts en IOauwaarts
leefden op vriend
schappelijken voet.
Die ommekeer in de
gemoederen was bij
zonderlijk aan de lief
de voor de stede
die alle burgers be
zielde, toe tescbrjjven.
De Yperlingen trou
wens haddeu verno
men dat Engelschen
en Gentenaars een ver
bond hadden gesloten
en het plan hadden op
gevat met hunnelegers
in het WeBtland te
vallen en Yper, die in
de handen van den
graaf was, te belege
ren en in te nemen.By
dat nieuws werden de
onderlinge twisten ge
schorst, en de gilden
en neeringen te zamen
met de machtigen der
stede vereenigdenzich
in eenbroederband om
des te beter de be
dreigde moederstad te verdedigen.
De Schepenen zorgden er voor de vestingen
in order te brengen, en eene groo'e boe
veelheid oorlogsvoorraad in de stad op te
stapelen De gilden van hunnen kant, volle-
digden hunne krijgsinrichtingen en oefenden
zich in de wapens.
Weldra wordt de optocht der Engelschen
en Gentenaars aangekondigd, die op hun
doortocht door het Westland alles te vuur
en te zwaard zetten.
0. L. V. VAN TUINE
De laatste voorzor
gen werden genomen.
Het werkvolk dat de
buitenwijken bewoon
de, werd verplicht zijn
intrek binnen de stads
muren te nemen de
houten huizen der
voorgeborchten wer
den afgebroken of ver
brand, de gilden en
neeringen te wapen
geroepen.
'I Was op 9 Juni
1383 dat de groote
klok op het Belfort.de
aankomst van den
vijand seinde en het
weerbaar volk naar de
markt riep.
Aanstonds werden
de ophaalbruggen op-
g ibaald, de schepenen
vergaarde i om de
laatste maatregels te
nemen, terwijl gilden
en neeringen zich on
der hunne wederzijd-
sche baimieren voor
de Ilalle kwamen
rangschikken.
Weldra toog men
naar de vestingen,
waar elk zijn aange
wezen post innam,
terwijl ouderlingen,
vrouwen en kinders,
in de kerken O. L.
Vrouwe om hulp en
bijstand in dien ha-
chelijken toestand ba
den.
De Engelschen en
de Gentenaars hadien
hun kamp opgeslegen
te midden der verniel
de huizen der buiten-
1 wijkeD, bereid om de
stad te blokkeeren en uit te hongeren. Na
weinLe dagen deden onze dappere vóirva-
deis verscheidene uitvallen en bestookten
hevig den gemeenen vijand, die na het mis
lukken van een algemeenen stormloop om
Ten 6 ure 's avonds, BEIAARDCONCERT.
Ten 8 1/2 ure, CONCERT, Groote Markt,
door de Stadsharmonie.
Ten 10 ure, Processie van O.-L-V. van Tuine.
Ten 12 1/2 ure, CONCERT, Groote Markt,
door de Koninklijke Fanfare.
Kruisboogschieting. in den Doel, ingericht door
de Maatschappij Les Francs Arbaletriers
Gaaibolwedstrijd, ingericht door de maat
schappij gevestigd Aux Trois Fleurs de
Lis
Ten 3 1/2 ure, Groote Markt, MUZIEK
FEEST, Groote Concerten, gegeven door de ge-
meentemuzieken van Komen, Poperinghe,
Waasten en Wervick.
Ten 9 ure, op het Minneplein, GROOT
VUURWERK.
Ten 10 ure, in de Halle, Prijsdeeling aan de
Leerlingen der Staatsmiddelbare School.
's Middags, CONCERT, Groote Markt.
Opening der reeks Chineesche Cibelschietingen
op St. Pieterswijk.
Ten 8 ure, CONCERT, Groote Markt.
Ten 9 ure, Boomgaardstraat, CINEMATO-
GRAPHISCHE VERTOONING in volle lucht.
Ten 10 ure, in de Halle, Muziekfeest, inge
richt door de Muziekschool.
's Middags, CONCERT, Groote Markt.
Ten 2 1/2 ure, Veemarkt, WIELRIJDERS-
FEEST.
Ten 8 ure, CONCERT, Groote Markt.
Ten 6 ure, Groot Beiaardconcert, door Mr N.
IGODT, Stadsbeiaardier.
Ten 8 ure, CONCERT, Groote Markt.
Handboogschieting aan de Pers, ingericht door
de Koninklijke Maatschappij St. Se-
bastiaan
Ten 4 ure, op het Zaalhof, VOLKSSPELEN.
Ten 8 ure, CONCERT, Groote Markt.
Photo Antony
de stad in te nemen zich bepaalde de stad
nauwer in te sluiten en alle bevoorrading
onmogelijk te maken.
Het is hier de plaats niet de roemvolle
geschiedenis van dit beleg in 't lange uiteen
te zetten. Het weze ons voldoende te weten
dat onze voorvaders hunne stad op esne
schitterende wijze verdedigden en het beleg
volhielden, totdat een Fraosch leger de stad
kwam ontzetten. Op 8 Oogst 1333 sloegen de
Engelschen en Gentenaars hun kampop, na
verwoede aanvallen tegen de muren der stad
te hebben geleverd.
De Gilden en Neeringen, fier over hunne
zegepraal verlaten de vestingen en komen
naar de Groote markt aangestapt, terwijl de
groote poorter8klok hare machtige stem doet
weergalmen en laid triomf klept terwijl de
beiaard zijn lustige akkoorden in het lucht
ruim zendt en de stad die sinds negen weken
in rouw was gedompeld, tot vreugde aan
spoort.
Het volk vol dankbaarheid jegens God en
zijn heilige Moeder, verdringt zich in de
kerken om aan zijne dankbaarheid lucht te
geven.
Gansch de stad is in feest en allerwege
hoort men de jubelende kreten «lof aan G®d
en vivat Yper kreten die de echte uitiDg
zijn der twee kenmerkende gevoelens onzer
voorvaders, te weten, hun diepen gods
dienstzin en hunne liefde voor de moeder
stad.
Onze Lieve Vrouw die men bijzonderlijk
binst het beleg had aar roepan en die op zulk
eene wonderbare manier de stad had gered,
werd meer en meer vereerd en gediend. Het
magistraat der stad deed een nieuw beeld
van O. L. V. van Tuine plaatsen in de
schepenzaal, en vatte het plan op de verlos
sing der stad jaarlijks te herdenken. In
1381 namen de burgers van Yper O. L. Vr.
van Tuine tot bijzondere patrones der stad
terwijl het magistraat besloot, telkenjare, op
8 Oogst, de verlossing der stede te vieren
door het inrichten eener kermis en eener
processie, 't Is dan dat het Tuindagfeest en
de Tuindagprocessie in 't leven werden ge
roepen. Zij zijn beide de uiting der dank
baarheid die de Yperlingen toedragen aan
O. L. V. die hunne stad redde en aan hunne
voorvaders die getrouw aan de Vlaamsche
spreuke help u zelve, zoo helpt u God
het hunne bijdroegen, om met den steun en
de huJp van hierboven, het kostbaarste dat
zij bezaten, te behouden en te verdedigen.
viert uwen Tuindag, houdt
volop kermis, toont binst die
dagen aan vrienden en kennissen on^e heer
lijke praalgebouwen, gaat ter Halle om u te
verkwikken aan de heldenhistorie uwer
voorvaders, maar van een ander kant, vergeet
de\e niet, die steeds als eene moeder over
onze stad heêft gewaakt. Dat de feestroes,
de dankbaarheid in uw hert niet versmoore.
Gaat dan ter kerke om hulde te brengen aan
O. L, V. van Tuine en haar te smeeken
dat Yper voorts het voorwerp harer bijzon
dere genegenheid \ouwe\en, dat Yper steeds
christen ^ou blijven. En dan \al de Tuin
dag gelijk voor onze voorouders, een feest
Zijn naar hert en \iel, een burgerlijk en tevens
ook een godsdienstig feest.
Zonda? 3 Augustus. 12" Zondag na Sin-
xen. Mis van dezen zondag.
Evangelie van den Zondag. In dien tijd
zeide Jezus tot ziine leerlingen Zalig de oogen die zien
wat gij ziet. Want ik zeg u Vele profeten en koningen
begeerden te zien wat gij ziet. en zagen het niet, en te
hooren wat gij hoort, en hoorden het niet.
En. zeker wetgeleerde stond op om Hem op dc proef
te stellen, en zeide Leeraar. wat moet ik doen om het
eeuwige leven te beërven Doch h;j zeide lot Hem Wat
slaat in de wet geschreven. Wat leest ge daar Hij ant
woordde en zeide Ge zult den Heer uwen God beminnen
met geheel uw hart, en met geheel uw ziel, en met geheel
uw kracht, en met geheel uw verstand, en uwe naaste
geliik u zeiven. Toen zeide Hij hem Ge hebt juist geant
woord doe dit en ge zult leven. Hij echter wilde zich
rechtvaardigen en zeide tot Jezus E11 wie is mijn naaste?
Jezus hernam eri zeide zeker mensch daalde af van
.Teruza'em naar Jericho, en viel in handen van roovers
die hem niet enkel uitschudden maar ook met slagen
overlaadden, en hafdood lieten liggen, en heengingen.
Toevallig nu ging zeker priester denzelfden weg af, en zag
hem en ging voorbij. En eveneens een Leviet kwam ter
plaatse, naderde, zag. ging voorbii. Maarzeker Samari
taan kwam op ziin reisweg langs hem heen en zag hem,
en had medelijden. En hij naderde en verbond zijne won
den, en goot er olie en wijn in. en zette hem op zijn
eigen rijdier, en bracht hem naar eene herberg, en droeg
zorg voor hem. En den volgenden dag haalde bij twee
tienlingen te voorschijn, en gaf die den herbergier, en
zeideDraag zorg voor hem, en wat ge meer ten koste
legt, dat zal ik u, bij mijne terugkomst, vergoeden. Wie
van die drie. dunkt u, was de naaste van hem die in de
handen der roovers viel Hij nu zeide Die hem barm
hartigheid deed. Doch Jezus zeide hem Ga en doe gij
evenzoo.
Te Yper. PI ECHTIGHEID VAN O. L.
VROUW VAN TUINE feest met octaaf.
Maandag 4. E. Dominicus, belijder.
Den 4 Augustus is het de verjaring van de
kiezing van Pius X als Paus van de H. Kerk
mocht God Z H. den Paus bewaren en sterken,
gelukkig maken hier op aarde en sparen uit
de handen zijner vijanden. In al de missen
lezen de Priesters een bijzonder gebed voor
Pius Xalle geloovigen zullen ook in hunne
gebeden den Opperherder gedenken.
Dinsdag 5. O. L. Vrouw ter sneeuw.
Woensdag 6. Gedaante verandering van
O H J.-C patroonfeest van de Kathedraal des
Bisdoms, feest met octaaf.
Donderdag 7. E. Victricus, bisschop,
E. Donalus, bisschop en martelaar.
Gedurige Aanbidding te Reninghe (klooster)
Vrijdag 8. H.E. Cyacus en gezellen,
martelaars.
Zaterdag 9 E. Cajetanus, belijder.
Het is sedert 1885 alswanneer de ka
tholieken aan 't landsbestuur kwamen dat
wij katholieken verongelijkt blijven op school
gebied De wet van 1895 kon geen voldoe
ning geven, kon maar, ten hoogste, een
eersten stap zijn tot rechtveerdigheid en ge
lijkheid.
In 1911 bukten de katholieken voor het
straatgeweld.... en nu Nu
Minister Poullet heeft een schoolwetsont-
werp neergelegd waarmede wij vrede hebben
en dat wij na zoolange wachten en zoo
veel beloften willen gestemd hebben Wij
willen de Schoolwet
De katholieke rechterzijde heeft, over een
veertien dagen bij hooge en bij leege ge
zworen de schooiwet te doen stemmen....
seffens.... al moesten de kamerheeren ook
hun verlof er aan verliezen....
Ehwel we zeggen 'tdat was een schoon
en prijzensweerdig besluit en 't was ook
maar plicht.
Is het rechtveerdig ofte niet dat wij de be
loofde schoolwet eischen Ja 1... De Kamer
moet ze ons dan geven kost wat kost.... en
had het moeten de vakancie der volksverte
genwoordigers kosten, wat maakte dat?....
met die vakancie rekenen wij niet... wij
moeten onze schoolwet hebben.
Te meer dat de belofte dezer wet op het
programma stond der laatste algemeene
verkiezing I...
Waarom schrijven wij dit dan zoo heftig
Omdat wij dezen Vrijdag morgen dit be
droevend nieuws vernemen OP HET EINDE
DER KAMERZITTING VAN DONDERDAG HEEFT DE
KAMER OP VOORSTEL VAN M. HYMANS BESLO
TEN DE BESPREKING DER SCHOOLWET TE
BEGINNEN MET 14 OCTOBER.
Dus nu is 't na de vakancie, die de libera
len en socialisten ook begeeren te nemen
dat de kamer in bijzondere zittijd zal bijeen
geroepen zjn om de schoolwet te stemmen
De kartellislen hebben beloofd, zegt men,
dan geen obstructie n geen stelselmatigen
tegenstand te maken
Het besluit door de Kamer genomen
schijnt ons eene toegeving te zijn aan de op
positie en zulks is diep te betreuren.
Let op, Heeren Katholieken, ge zijt ver
antwoordelijk en ge zult rekening te geven
hebben.
Wij hebben de eer u onze meening te zeg
gen
1. Op vergadering der rechterzijde werd
het besloten de schoolwet seffens te bespre
ken en te stemmen.
Belofte was schuld. Gedenkt ook uwe
beloften gedaan bij de laatste wetgevende
verkiezingen.
2 De liberalen en socialisten willen,'t zij
nu, 't zij na 't verlof de schoolwet stemmen
per deelen. Zij willen zoo het moet zijn
vóór 11 November de artikelen stemmen
de jaarwedde der onderwijzers betreffende...
Van het overige, 't is te zeggen van de vrij
heid der huisvaders, van de gelijkheid der
scholen willen zij niet.
Welnu Heeren. wij katholieken WIJ we
willen dit laatste ook, wij willen erbij dat de
wet op haar geheel en niet enkel per deele
gestemd worde. En wij zijn de meerderheid
in 't land en als meerderheid moet onze wil
doorgaan... Anderzins, geraakt geheel de
schoolwet er niet door— weet het wel: het
ware,met 1914, de nederlaag der katholieke
partij bij de wetgevende verkiezingen.
3. De liberalen en socialisten beloven
obstructie daar te laten wij gelooven er
niets van laat u bij de neus niet leiden.
Zooals nu, zoo na 't verlof zullen de kartel
listen algelijk obstructie maken, eene
«obstructie van eene nieuwe soort,daar zij
officieel verklaard hebben dat zij geen ver
plichting willen nemen over het einde der
bespreking,zelfs na het verlof.
4. De kartellisten wilden a) op vakancie
gaan om b) tijd te winnen en over tijd te
beschikken om intusschen opschudding in
het land te verwekken, hetgeen nu niet
pakte...
Met voort te zetelen haddet gij, Heeren
Katholieken, die antiklerikale taktiek on
mogelijk gemaakt.
Dat is de waarheid, de zuivere waarheid.
Daarom zouden wij schrikken moesten
wij nu in uwe plaats zijn en uwe verantwoor
delijkheid dragen. Nu ge moet het best weten.
Moet de schoolwet door de schuld van
dien uitstel nogmaals op de lange baan ge
schoven worden, en vóór r 1 November niet
gestemd zijn, wel dan, in gansch het katho
lieke land, zal een gevoel van diepe mistevre
denheid, van rechtmatige verontweerdigheid
ontstaan. En, wy moeten geen profeet zijn
om het te voorzeggen moest het zoo slecht
gaan, de wetgevende verkiezing van 1914, in
een deel van 't land, zou nog slechter gaan en
zulks tegen de Katholieke Partij.
Katholieke kiesvereenigingen, katholieke
maatschappijen, in al de arrondissementen
van 't land, een oog in 't zeil, g'hebt hier
ook een plicht te vervullen
De Balkanvolkeren hebben allen afgevaar
digden gezonden naar de hoofdstad van Ru-
menië om tot een akkoord te geraken.
Men zegt dat Bulgarië heel goed gesteld
is en niets beters wenscht dan dat de confe
rentie alras eene beslissing zou nemen, die
om ten volle haar uitwerksel te kunnen'heb-
ben, door de groote mogendheden moet
goedgekeurd worden.
Gelijk wij onlangs gemeld hebben, zijn de
Turken, dank de oneenigheid der Bulgaren
met de andere Balkanvolkeren, weer meester
van de versterkte stad Andrinopel Ondanks
den wensch der Mogendheden, weigeren zij
de stad te ontruimen en verklaren dat zij lie
ver gansch hun land er zouden bij in schie
ten, dan Andrinopel in de banden der Bulga
ren te laten. De Engelsche konsul heeft zelfs
voetstappen bij den groot-vizier aangewend
en Turkije bedreigt dat het in de toekomst
alle zedelijke en financieele ondersteuning
van 't Britsche Rijk ging missen, zoo het
volherdt in zijne roekelooze politiek.
De Grieken na de stad Xanthi op de Bulga
ren te hebben veroverd, hebben deze laatsten
achtervolgd en na een gevechtdattwee dagen
duurde eene groote zegepraalop hen behaald.
De Bulgaren hebben gevoelige verliezen on
dergaan.
Ten gevolge der weigering van socialisten
deel te maken van het nieuwe Ministerie