WETEN/CHAPPEL'j k
GROOTE FIGUREN
Naamdagen.
Zon.
Maan.
Maanstanden.
Vergoedingen voor de gezinnen van de
opgeroepenen van 16 tof 35 jaar
die gevangen zijn of geïnterneerd
a /rri/
Leest en verspreidt HET YPERSCHE
HET YPERSCHE 22-8-1941
SACCHARINE
Nu de saccharineverkoop ons land vrij ge
komen is, is het wel eens interessant nader ken
nis te maken met dit kunstmatig zoetmiddel.
De naam saccharine komt van het latijn sac-
charum, hetgeen suiker beteekent. We vinden
dezen naam ook terug in saccharose of rietsuiker.
In de organische scheikunde draagt deze stof
een zeer geleerden ellenlangen naam dien we
hier ten titel van curiositeit overdrukken ortho-
sulfamidobenzoëzuuranhydride of ook nog ben-
zoëzuursulfonimide. Het is dus een derivaat van
benzoëzuur (een stof die veelvuldig in de natuur
voorkomt en gebruikt wordt in de geneeskunde
en in de kleurstoffentechniek). Een molecule
saccharine bevat 17 atomen en de formule is
C7H5NS0 3.
De saccharine werd in 1879 door Constantin
Fahlberg ontdekt. Deze Fahlberg werd in 1850
in Tambow (Rusland) geboren, studeerde in de
chemie te Leipzig en was eerst enkele jaren be
drijvig in de industrie. In 1878 werd hij verbon
den aan de John-Hopkins-Universiteit in Bal-
timore waar hij het jaar daarop de saccharine
ontdekte. Zeven jaar na de ontdekking richtte
hij met een neef de eerste saccharinefabriek op in
Westerhüfen bij Magdeburg en sedert dan wordt
ze in het groot bereid. Hij stierf te Nassau
(Duitschland) in 1910.
De saccharine wordt uit toluol, een bijproduct
van koolteer, bereid, zoodat zij tenslote uit
steenkool wordt verkregen, vandaar de naam
koolsuiker waarmede men saccharine bedoelt.
Steenkool geeft door destillatie vluchige produc
ten die door condensatie gassen leveren. Door
zuivering verkrijgt men uit de gassen koolteer,
waaruit door nieuwe destillatie lichte olieën ont
staan. Door gefractionneerde destillatie bekomt
men benzol, hieruit toluol en eindelijk uit toluol
saccharine.
Saccharine is een wit kristallijn poeder en
vormt kleur- en reuklooze kleine naalden die
moeilijk oplossen in koud water, iets beter in
warm water en gemakkelijk in alcohol, aether en
glycerine. Zij smelt, met gedeeltelijke ontbin
ding ,bij ongeveer 220° C.
Zuivere saccharine is 500 a 600 keer zoo zoet
als rietsuiker, en de zoete smaak is nog merkbaar
in een oplossing 1 100.000, doch het product dat
in den handel voorkomt (niet in België en Frank
rijk) is het natriumzout van deze verbinding,
de sodiumsaccharine, waarvan de scheikundige
formule nog wat langer is. Deze verbinding is
gemakkelijk oplosbaar in water, vandaar de
naam oplosbare saccharine.
De fijngepoederde kristallen worden met de
drievoudige hoeveelheid natriumbicarbonaat ge
mengd en tot kleine tabletjes geperst, zoodat af
hankelijk van het gehalte 100 x tot 400 x zoo
zoete stoffen als suiker verkregen kunnen wor
den. Een pilletje met 2 mm. doormeter heeft dan
de zoetwaarde van 1 a 2 stukjes suiker.
Saccharine heeft geen de minste voedende
waarde en wordt veelal als vervalsching aanzien,
in het algemeen wordt aangenomen dat ze on
schadelijk is, zelfs in betrekkelijke groote doses,
daar zij onaangetast het lichaam weer verlaat.
Sommige geneesheeren beweren dat zuivere sac
charine na langdurig gebruik lichte stoornissen
in de spijsvertering kan teweeg brengen, zooals
bv. buikloop, het gewone handelsproduct echter
niet. Saccharine wordt zelfs in zekere tandpasta
gemengd daar het zwak antiseptisch (microben-
doodend) werkt; ook kan ze gebruikt worden
om den smaak van zekere geneesmiddelen aan-
genamer te maken en voöral om suiker bij lijdei s
van suikerziekte te vervangen, deze laatsten mo-
gen saccharine gébruiken daar het geen koolhy-
draat is (suiker wel) en zooals reeds hoogei ge
zegd, deze zoetstof toch het lichaam totaal onge
wijzigd verlaat. Tenslotte zij gezegd dat insecten
en honden nooit aan saccharinehoudend water
snoepen.
Zooals van zelfs spreekt kan zij de suiker niet
vervangen, maar is overal voor gebruik geschikt,
waar het slechts op den zoeten smaak, niet op de
voedingswaarde aankomt, zooals bij likeuren,
conserven van vruchten, in de bierbrouwerij de
bakkerij, enz. Een nadeel voor de pasteibakkers
is dat het geen volume inneemt. Gemengd met
suiker (en eenigszins rose gekleurd) werd ze tij-
j dens den vorigen oorlog in Nederland gebruikt
(niet bij ons), maar pogingen om na den oorlog
deze zoetstoffen weer in te voeren hadden weinig
succes, omdat de zoete smaak vergezeld gaat van
een eenigszins bitteren nasmaak en in bakwaren
ontleding en dientengevolge smaakbederf van
het baksel kan plaats hebben.
Saccharine komt onder allerlei fantasienamen
als kristallose, crystallosetten, sycorine, sycose,
Keulsche suiker, enz. voor. Behalve saccharine
zijn nog een aantal zoetstoffen ontdekteen der
voornaamste daarvan is dulciet, dat minder zoet
is als saccharine. Mengsels van deze twee schij
nen het zoetst.
In België en in Frankrijk is steeds de invoer
van saccharine verboden geweest, o. a. om de
nationale suikerindustrie te beschermen. In
Duitschland wordt het gebruik ervan sinds 1926
toegelaten.
Tot besluitsaccharine is geen voedingsmiddel
doch een genotmiddel dat in sommige geval
len de suiker als zoetstof kan vervangen.
Wie meer over dit kunstmatig zoetmiddel wil
weten leze van Oskar BeherHandbuch der Sac-
charinfabrikation (1923).
van 24 tot 30 Augustus 1941.
Zondag 24 Augustus Bartholomeus.
Maandag 25 AugustusLodewijk, Gregorius.
Dinsdag 26 Augustus Zephyrinus.
Woensdag 27 Augustus Jozef van Calasanz, Cesarius.
Donderdag 28 AugustusAugustinus, Hermes.
Vrijdag 29 Augustus Onthoofding van h. Joannes de
Dooper. Sabina.
Zaterdag 30 AugustusRosa van Lima, Felix, Adauc-
tus.
Opgang
Ondergang
Zondag 24 Augustus
6
u.
42
20
u.
46
Maandag 25 Augustus
6
u.
44
20
u.
44
Dinsdag 26 Augustus
6
u.
45
20
u.
42
Woensdag 27 Augustus
6
u.
47
20
u.
40
Donderdag 28 Augustus
6
u.
49
20
tl.
38
Vrijdag 29 Augustus
6
u.
50
20
u.
36
Zaterdag 30 Augustus
6
u.
52
20
u.
34
Opgang
Ondergang
Zondag 24 Augustus
8
u.
43
21
u.
28
Maandag 25 Augustus
9
u.
58
21
u.
57
Dinsdag 26 Augustus
11
u.
15
22
u.
27
Woensdag 27 Augustus
12
u.
31
23
u.
00
Donderdag 28 Augustus
13
u.
45
23
u.
37
Vrijdag 29 Augustus
14
u.
57
0
V-
20
Zaterdag 30 Augustus
16
u.
03
1
u.
10
Eerste kwartier29 Augustus, te 16 u. 4 m.
Volle maan 5 September te 19 u. 36 m.
Laatste kwartiert 13 September, te 21 u. 31 m.
Nieuwe maan 21 September, te 6 u. 38 m.
De lichtverduistering begint met den
zonsondergang en eindigt met den zons
opgang.
Het Staatsblad van 15 Augustus kondigt af
Herzien de bepalingen van het besluit van 31 Maart
1941, betreffende de vergoedingen aan de gezinnen van
soldijtrekkende militairen, miliciens, wederopgeroepe-
nen of onder de wapens gehandhaafden;
Overwegende dat het billijk is het genot der bij dit
besluit voorziene uitkeeringen uit te breiden tot de ge
zinnen van Belgische burgers die, gehoorzaamd heb
bende aan een op last der regeering aangeplakt be
richt tot terugtrekken, gevangen genomen of geïnter
neerd werden, ofschoon ze niet als militairen worden
aanzien
Artikel 1. Art. 1 van het besluit van 31 Maart 1941
wordt aangevuld als volgt
C. Worden, onder dezelfde voorwaarden als de ge
zinnen der soldijtrekkende militairen, tot het genot
der bij dit besluit bedoelde uitkeeringen toegelaten,
de echtgenocte en de rechthebbenden van de jongelin
gen en de mannen, die niet tot het gemobiliseerde leger
behoorden doch aan het op last der regeering aange
plakte bericht tot terugtrekking gevolg hebben gege
ven en dientengevolge gevangen genomen of geïnter
neerd werden.
Zoo het geval zich voordoet kunnen de belang
hebbenden ook, onder de voorwaarden voorzien bij ar
tikel 3, 5, van dit besluit, aanspraak maken op de
dagelijksche uitkeering van 3 frank voor het tijdvak
van 1 Juli 1940 tot op den dag dat ze in het land zijn
teruggekeerd.
Art. 7 van bedoeld besluit is voorloopig niet van toe
passing.
Art. 2. Artikel 27, 1°, van het besluit van 31 Maart
1941, gewijzigd bij dat van 7 Mei 1941, wordt aangevuld
als volgt
De aanvragen tot het bekomen van de krachtens,
artikel 1, C, van dit besluit verschuldigde achterstal
len moeten vóór den 31D October 1941 bij de gemeen
tebesturen ingediend worden voor de rechthebben
den die in het bezette gebied in den vreemde verblij
ven dienen die aanvragen vóór 30 November 1941 aan
het Ministerie van Binnenlandsche Zaken en Volks
gezondheid gericht.
WJ"' -i' k' 4 j I, i t1
X*y,
iïV'l
EMANUEL HIEL
Op 31 Mei 1834 werd Emanuel Hiel te Sint-
Gillis bij Dendermonde geboren. Zijn ouders wa
ren nederige menschen en Emanuel moest al
vroeg van school thuis blijven en handenarbeid
verrichten nl. steen kappen. Lang bleef hij dit
stieltje niet uitoefenen, daar hij een plaatsje
kreeg als klerk in een fabriek te Dendermonde.
De arbeid \yas nu meer intellektueel en ook
had hij meer vrije uren, die hij doorbracht met
het lezen van de werken van de Vlaamsche let
terkundigen uit de eerste periode van het be
staan van BelgiëConscience, Van Rijswijck,
Snieders, Ledeganck en zijn stadsgenoot Pru-
dens Van Duyse. Hij voelde den geest der dicht
kunst in hem en zette zich aan het dichten.
Hiel werd liederdichter, meer nog, de baanbre
ker voor het Vlaamsche lied. Zijn verzen klon
ken als klokken en de toondichters zochten zijn
teksten op. Vooral Peter Benoit, die een groote
vriend was van Hiel, componeerde op tekst van
Hiel.
Herman Bauaert schreef over HielZonder
Emanuel Hiel zou er geen Benoit geweest zijn in
onze kunstbeweging, ten minste geen vlaamsche
BenoitInderdaad, vooral Hiel heeft er voor
gezorgd dat we een Peter en geen Pierre
Benoit hebben gekregen.
Hiel en Benoit schrijft Bauaert verder «twee
prachtkerels van eender tuk Naar leest en geest
van gelijkslachtigen aanleg. Beiden sterk en taai
als twee prille eiken, frisch en niet ontaard van
wege opvoeding en mode. Niet lijdend aan hypér-
kultuur, maar primitief en oerkrachtig voelend,
vereenigd door eenzelfde liefde de kunst, die
voor hen het hoogst bereikbare is Vlaanderen
dat zij krachtig en schoon willen maken. Daar is
kruim in hun woord, metaal in hun stem, glans in
hun blik...
Toen het veroorloofd werd in 1864 dat de
Vlaamsche dichters mochten meedoen in den
wedstrijd voor het gedicht dat voor den prijs van
Rome zou op muziek gesteld worden, was het
Emanuel Hiel die den prijs behaalde met zijn
kantate De Wind Zij werd getoonzet door Leo
van Gheluwe.
Hiel zag alles in 't groot, hij was een vizion-
nair dichter, die stoute beelden, grootsche in
drukwekkende tafereelen voor het geestesoog op
riep. Hij voelde sedert eenigen tijd een stouten
droom hij zou een poëma maken, dat den strijd
zou schilderen tusschen goed en kwaad, en dat al
dus den val zou schilderen van Lucifer, in zijn
feilen opstand tegen de Godheid. Nauwelijks had
Benoit van het ontwerp kennis genomen of ook
hij ontstak er voor in geestdrift en in 1865 werd
de laatste hand gelegd aan Lucifer Het werk
was voor beide kunstenaars een triomfVerder
schreef hij voor Benoit den tekst voor de besten
van zijn oratorio's de Schelde, Prometheus en
van een vijftigtal kleinere stukken.
In 1867 werd Hiel professor in' de declamatie
aan het Conservatorium te Brussel, in 1869 tevens
bibliothecaris van het Koninklijk Museum van
Industrie.
Emanuel Hiel heeft aan niet minder dan aan
71 toondichters tekst geschonken voor stukken
van allen aard gedichten, liederen, feestzangen,
historische zangen, enz. We vernoemen alleen de
bijzonderste Benoit. Blockx, Wambach, Mortel
mans, Antheunis, Brengier, Gevaert, Toussaint-
De Sutter, Florimond van Duyse, enz.
Hij overleed te Schaarbeek op 27 Augustus
1899.
Hier volgt nog een beknopt overzicht van Lu
cifer» 1'' deel. De Natuur rust in volkomene be
wustheid. Omringd van de Geesten der Duister
nis verschijnt Lucifer, de Geest van den opstand.
Hij bezweert de natuurkrachten, Aarde, Water
en Vuur, hem te helpen in zijn voornemen de
Mensch tot erkenning brengen van zijn macht
en hem verleiden tot opstand tegen de macht van
God, welke hij wil vernietigen.
2"' deel. De Aarde, het Water en het Vuur ver
klaren zich onderworpen aan Lucifer, en open
baren hem de middelen die zij willen aanwenden
om den Mensch te verderven.
3'' deel. Lucifer mislukt in zijn pogingen om
den Mensch tot het kwaad te drijven. Geesten
van Vrede, Licht en Liefde verschijnen. In deze
laatste stelt de Mensch gansch zijn betrouwen
zijn kracht wil hij gebruiken ten goede en wint
daartoe het ware geluk.
