VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
Orgaan der Liberale verbintenis van Yper en het Arrondissement.
«EENDRACHT MAAKT MACHT.»
Vijftiende jaar
Zaterdag 29" Juni 1901.
Nummer 26.
De Herziening der Kiezerslijsten.
Nog nieuwe kloosters.
Zij zijn niet tevreden.
Abonnementsprijs voorop betaalbaar 3.00 fr. per jaar voor dea buiten. 2.50 ft*, voor stad. Per 6 maanden 1 fr. 50. Per 3 maanden 1 fr. Annoncen: 15 cent
per drukregel. Rechterlijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 5 centlemen per nummer. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 4 fr. per 100
Alle berichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, als
mede die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij
i m onderteek end toe te zenden. Artikelen ongeteekend. of persennaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Eenige dagen vóór de kiezing hoo-
ren wij tal van lieden klagen, omdat
zij op de kiezerslijsten niet staan,
ofwel omdat zij op~die lijsten niet-ge-
bracht zijn met het hun toekomend
getal stemmen. Dan komen zij naar
het lokaal der Liberale Associatie,
om hierover inlichtingen te vragen.
Als men het voordeel geniet kie
zer te zijn of het te kunnen zijn, dan
moet men zich, als 't noodig is, ook
eenige moeite geven omjzijne rechten
te doen gelden.
Op de bureelen der Liberale Asso
ciatie kan men niet weten wie eigen
dommen bezit in vreemde gemeenten,
noch al de personen kennen die kor
telings de stad kwamen bewonen, of
zelfs de jongelingen die op ln Mei
1902 zullen den ouderdom bereikt
hebben van 25 jaar.
Alle jaren doen wij eenen oproep
in de dagbladen en verzoeken de be
langhebbenden zich te wenden tot
het bureel der Liberale Associatie
(Seminariestraat, te Yper), en toch
zijn er altijd die niet bijtijds komen
en wachen tot een paar weken voor
de kiezing, wanneer het te laat is.
Thans is het weeral het oogenblik
om zijne rechten op het Stadhuis te
doen gelden.
Thans hangt er weer ten stadhuize
aangeplakt dat alwie denkt op de
kiezerslijsten te moeten ingeschreven
worden, of er moet op voorkomen
met meer stemmen dan aangeduid
is, zich voor den la Juli aanstaande,
met de noodige stukken, mag aan
bieden bij het schepencollege.
Eenieder, op weinig uitzonderin
gen nu, heeft den tijd om daar eens
naar uit te zien, ofwel in het lokaal
der Liberale Associatie de lijsten te
raadplegen en er hunne aanmerkin
gen te doen.
Ziehier de bijzonderste bepalingen betref
fende het kiesrecht
Om kiezer te zijn voor de Kamer moet
men op ln Mei 1902 ten volle 25 jaar
oud zijn; voor den Senaat, 30 jaar; voor
de Provincie, 30 jaar, en voor de Gemeen
te, 30 jaar.
Om ingeschreven te zijn als kiezer voor
de Kamer en den Senaat, moet men op ln
Juli 1901 ten minste sedert één jaar
ten volle in de stad of gemeente verblijven
voor de Gemeente, sedert ten minste drie
jaar.
Hebben recht op ééne bijgevoegde stem
Voor de gemeente kiezingen, de kiezers
van ten volle 35 jaar uud, gehuwd, of
weduwenaar met kinders, ten minste 15
frank persoonlijke belastingen betalende
aan den Staat in de gemeenten van meer
dan 10,000 zielen (dus te Yperen, 16,505,
Poperinghe, 11,112); van 2,000 tot 10.000
zielen, 10 fr. (dus te Wervick, 7484; Lange-
marck,7037; Moorslede, 6965; Komen,4817
Gheluwe, 4345; Waasten, 3842; Zonnebeke,
3714; Passchendaele, 3700; Watou, 3639;
Wytschaete, 3459; Ploegsteert, 3466; Vla-
mertinghe, 3057 Becelaere, 2827Nieuw-
kerke, 2704; West-Nieuwkerke, 2412; Re-
ninghelst, 2353 Westroosebeke, (2228
Noordschote, 2228; Boesinghe, 2181); in de
mindere gemeenten 5 frank, (dus te Zillebeke
1980; Rousbrugge,1940; Westvleteren,1868;
Reninghe, 1838; Proven, 1752; Oostvlete-
teren, 1717; Gheluvelt, 1632; Elverdinghe,
1617; Kemmel,1610; Westouter, 1516; Mee-
sen, 1410; Voormezeele, 1313; Woesten,
1292; Dickebusch, 1279; Houthem, 1217;
Grombeke, 1068; Dranoutre, 1066; Zant-
voorde, 975; S4 Jean, 847; Bixschote, 813;
Hollebeke, 780; Locre, 774; Brielen.760;
Neer-Waasten, 738; Zuydschote, 651Wul-
verghem, 479.
Voor de verkiezingen voor Kamer en Se
naat is deze belasting vastgesteld op ten
minste 5 frank.
Hebben ook recht op ééne bijgevoegde
stem: De kiezers, eigenaars sedert 1°
Juli 1900 van gronden of huizen gevende
een kadastraal inkomen van 48 fr.of
van eene inschrijving op het Grootboek der
openbare schuld, of van een renteboekje
op de Spaarkas, gevende ten minste eenen
jaarlijkschen intrest van honderd frank en
bestaande sedert 1 Juli 1899.
Hebben recht op twee bijgevoegde stem
men
1° Dezen die alle twee de bovengenoemde
voorwaarden van huisvader en eigenaar sa
men bezitten
2° Zij, die drager zijn van een der diplo
ma's, titels of getuigschriften opgesomd in
artikel 17 der wet van 12 April 1894;
3° Zij die een der openbare bedieningen
vervullen of vervuld hebben, die eene der
ambten bekleeden of bekleed hebben, die
een der beroepen uitoefenen of uitgeoefend
hebben, aangestipt in artikel 19 van voor
melde wet.
Niemand kan meer dan drie stemmen
hebben voor de Kamers en de Provincie,
noch meer dan vier voor de Gemeente.
De Patrie kondigt aan, dat de
kloosterlingen van het orde van St.
Benoit een klooster gaan oprichten te
St. Andries bij Brugge.
Hier te Brugge, in de Mariastraat
hebben de broeders twee huizen, die
hun slechts sedert een tiental jaren
toebehooren, ten gronde geworpen;
te oordeelen naar de diepe en buiten
gewone grondvesten die zij bezig zijn
met te laten aanleggen, zullen zij
daar een grootsch gebouw oprichten,
dat niet zal moeten onderdoen voor
datgene, welk de Capucijnen hebben
laten verrijzen, pas voor twee jaren,
in de Klokstraat.
Men is waarlijk verbaasd, wan
neer men het getal en de uitgestrekt
heid der nieuw opgebouwde kloosters
in acht neemt.
Qeheele straten, geheele wijken
zijn in het bezit der kloosterlingen
geraakt.
Langs alle zijden wordt het privaat
eigendom ingenomen door de doode
hand.
Het kwaad zal nog verergeren,
wanneer de fransche uitgedrevene
kloosterlingen in België eene schuil
plaats zullen komen opzoeken.
Ziedaar de bittere vruchten van de
onbegrensde vrijheid van vereeniging
die de Grondwet van 1830 heeft aan
genomen en gehuldigd
Zij heeft het ergste collectivism
bevorderd dat kan bestaan datge
ne der concentratie van [eigendom in
de handen der kerk.
Voor eenige weken stelde priester
Fonteyne in 't Vrije Woordhet
kapitalism der kloosters tegenover
datgene, dat zich voordoet op gebied
van handel en nijverheid.
Als kristen stelde hij het eerste
boven het tweede.
Wij integendeel houden het eerste
voor anders gevaarlijk. Hier vallen
er geene licht-maar alléén schaduw
zijden aan te stippen.
Het wereldlijke kapitalism onder
gaat gedurige veranderingen.
Een kapitalist is heden schatrijk
hij wil nog rijker worden, waagt zij
ne kapitalen in eene stoute onderne
ming in Rusland, in China of in Zuid-
Amerika; zijne berekeningen blijken
onjuist te zijn geweesthij valt en
gaat failliet.
Hij is arm.
Zoo ontstaat er in de wereld eene
bestendige beweging van daling en
rijzing; de kapitalen blijven bestaan,
maar gaan gedurig over in andere
handen.
Zijn er nijveraars en handelaars
die morgen rijk en overmorgen ge
ruïneerd zijn, er zijn geene kloosters
die nu rijk zijn en later arm worden.
Hunne rijkdommen vermeerderen
gedurig.
Een klooster is als eene machtige
pomp, die dag in, dag uit, jaar in,
jaar uit, rijkdom opzuigt en nooit een
geldstuk laten terugvloeien in den
handel.
In Frankrijk, in Spanje, in Portu
gal, in Oostenrijk gaan er hoe lan
ger, hoe krachtiger stemmen op om
het stijgend gevaar aan te klagen.
Men treft er eindelijk afdoende
maatregelen aan, om er paal en perk
aan te stellen.
Wanneer zal ook eens voor Belgie
het luilekkerland der clericale
doode hand de dag aanbreken,
waar men de tallooze pompen zal
dwingen stil te houden en de ver
gaarde schatten terug te laten
vloeien"?
Dan eerst ook zal het sociale vraag
stuk kunnen opgelost worden.
Neen, niettegenstaande al de voorrechten
die zij genomen hebben, niettegenstaande de
vreeselijke uitbreiding der klerikale macht,
die zegepralend bevestigd is in het bestuur en
in het budjet, niettegenstaande de slaafsch-
heid der Regeering en de volstrekte belee
ning der drie vierden onzer gemeenten, zijn
de fanatieken niet voldaan.
De wet van 1884 heeft hen toegelaten een
duizendtal lagere scholen af te schaffen.
De wet van4895 heeftjde kloosterscholen
aangenomen in de verdeeling van het budjet.
De Staat heeft volledigen afstand gedaan
voor de bisschoppen. Hij heeft de openbare
schatkist ten dienste van h6t geestelijk on
derwijs gesteld. Hij schaft met volle geweld
lagere scholen en scholen voor volwasse
nen af.
Het offlcieël onderwfjs leeft niet meer,
onafhankelijk en voorspoedig, dan in onze
groote steden en in de liberale gemeenten.
Overal elders is de school een aanhangsel
der sacristie]geworden.
Welnu, 't is nog te veel in de oogen der
dweepers van de rechterzijde, van dezen
die beweren de zuivere klerikale leeringen
op te dringen en vragen dat de heerschappij
der katholieke Kerk eene wet worde.
In eene redevoering den 22 April 11. te
Gent uitgesproken heeft M. Helleputte, spre
kende in den naam van het algemeen comi-
teit der katholieke scholen, zich uitgedrukt
als volgt
Onze plicht, van ons katholieken, is
te eischen dal elke school katholiek zij.
Zoo niet, geen officieel onderwijs, en
x dat elke burger vrijelijk voorziet in de
x opvoeding zijner kinderenEn geene
x hulpgelden voor de zoogezegde onzij-
x dige scholen. De katholieken moeien
x niet bedrogen zijn.
't Is te zeggen, in drie woorden, de ver
plichtende catechismus, de uitsluiting der
scheurmakers en het bestuur van het lager
onderwijs overgezet aan de bisschoppen.
Ziedaar het schoolprogramma der ware
hoofdmannen van de rechterzijde, van de
zen die hunnen wil opdringen aan het hui
dige ministerie in afwachting dat zij het
omver werpen.
Het ministerie van 1895, heeft M. Hel
leputte nog gezeid, heeft maar gedaan
wat het kon, daar het niet kon doen wat
het wilde. Men moet durven verder gaan.
Het land is gewaarschuwd, de vrijheid
van geweten en de onafhankelijkheid der
burgerlijke macht, die veroveringen welke
onze voorouders voor immer verzekerd
meenden, zullen weldra maar eene herin
nering meer zijn, indien het bestuur der
Regeering moet blijven berusten in de han
den der bisschopsslaven.
De grondwet is meer dan ooit in gevaar.
't Is om haar te verdedigen dat de liberale
partij eenen oproep doet tot al de goede bur
gers, tot al de vrienden der vrijheid.
Wie was het die over vijftien jaren zeide
dat de klerikale kwestie haren tijd had be
leefd, dat zij in den hoek der oudheden
moest geschoven worden en dat de heden-
daagsche politiek zich moest bezighouden
met andere vraagstukken en de eischen ver
achten met eenige afgezonderde aanhangers
in den schoot zelve hunner eigene partij
De ondervinding heeft gespreken. Zij heeft
recht gedaan over die dubbelzinnigheden en
over die begoochelingen.
Die eenige aanhangeis zijn talrijke ben
den geworden. Hunne leering is het officieel
programma geworden van de partij die het
gezag in handen heeft. En de klerikale
kwestie, welke sommigen meenden te kun
nen oplossen in een ommeziens, neemt de
HET WEEKBLAD