VAN IJPEREN EN HET ARRONDISSEMENT.
Politiek, Nieuws-, Handels- en Annoncenblad.
OE FAMILIE GRIJPZOUT.
Tweede Jaar.
Zaterdag 10" September 1887.
Nummer 37.
De Reddingsweg.
Waar gaat het geld?
Abonnementsprijs voorop betaalbaar: 3 fr. per jaar voor de stad. 3 fr. 50 voor den buiten. Per 6 maanden: 1 fr. 75. Annoneem 15 cent. per drukregel. Rechter
lijke eerherstellingen: 1 fr. per regel. Akkoord per jaar of per maand. 10 centiemen per nummer.Afzonderlijke nummers vo ,r artikels, enz. 8 fr. per 100. Alle
belichten van verkoopingen of andere bekendmakingen ten bureele dezer gedrukt worden eens gratis ingelijfd. De annoncen voor België, ter uitzondering der beide Vlaanderen, alsmede
die voor het buitenland worden ontvangen door den Office de Publicité, Magdalenastraat, Brussel. Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikels uiterlijk tegen Vrijdag middag vrij en
onderteekend toe te zenden. Artikelen ongeteekend of personnaliteiten bevattende worden niet opgenomen.
Waar moet dien gezocht worden
Is het bij de doctrinairen, die, zonder
programma, zonder moed en zonder de min
ste zelfopoffering, zich houden aan hunne
oude versletene aanvallingsstelsels
Is het bij de vooruitstrevende liberale par
tij, die steeds sterker en sterker wordt, maar
die te veel jonge en tot heden nog onervaren
aanklevers telt om met zekerheid van over
winning den strijd te beproeven
Is het bij een overdreven socialismus
welks vooruitzichten gansch strijdig zijn met
de menschelijke natuur, en welks zenuwach
tige opgewondenheid meer drift dan rede
neering verraadt?
Is het bij een wijzer volksbeheer, hetwelk
aan elk stelsel de aannemenlijkste middelen
ontleent ten einde alle wantrouwen uit den
weg te ruimen en zoo het door allen beoogde
doel te bereiken
Het antwoord hierop kan niet twijfelach
tig zijn.
Het doctrinaire gelegenheidstelsel bedoelt
de kieseischen in plaats van de grondbegin
sels. En onder dit opzicht nog steunt het op
bedriegelijke beweeringen; het miskent en
lastert het land met het te beschuldigen van
achteruitkruiperij. Het doctrinarisme houdt
de menigte in eene staatkundige verblind
heid, in plaats van eenen oproep te doen aan
de bekwaamheid en aan de politieke eerlijk
heid des volks.
Het progressisme dat zijne aanklevers
vooral zoekt aan te werven in het bekwaam
heidselement, blijft thans nog machteloos.
Eenige cijnskiezers, met uitgebreide vooruit
zichten, scharen er zich bij, maar de meesten
oordeelen het onnuttig te strijden voor een
programma dat, wel is waar, hunne hoeda
nigheid van kiezer behoudt, maar dat er
nochtans de waarde van .vermindert met aan
dit recht eene te groote uitbreiding te geven.
Deze aanzien de herziening als het eenige
desiderata der progressisten en gaan niet
eens het overige na van een programma dat
zij niet hebben bestudeerd ofwel waarvan zij
[Elfde vervolg. Zie ons N1' Juni.)
Nu op heden Schimmel aan zijn nieuwen
meester was voorgesteld, was zijne rol bij
den voorzaat uitgespeeld en mocht hij ver
trekken. Dit deed hij dan ook, met begelei
ding van veel buigingen, deemoedige lachjes
en als-'t-u belieft's.
Kom, laat ons wat gaan neêrzitten en
over kunst praten, sprak de ridder der Leo
poldsorde, die, zooals reeds geweten is, dezen
morgen bijzonder goed gemutst was, omdat
hij den heer Beatus Van Boterham er zoo
goed ingenepen had bij de overname.
O ja, ja, och laat ons over kunst spre
ken, blies de opvolger door zijne lange
tanden.
Doch Confucius, die op de wereld van niets
minder hield dan van een gesprek over kunst
met zijn papa, bracht in 't midden dat hij
juist zinnens was dezen morgen een kapittel
te schrijven voor zijne Geschiedenis der
plastiek, en M. Frans Van Haren vroeg:
Zou het niet tijd worden dat Mej. Leo-
nida hare les untvangt?
Neen, mijnheer, sprak de vader; Mej.
Leonida neemt heden geen les, maar gij zult
toch...
Hij wilde erbij voegen betaald worden.
het doel niet hebben begrepen. Onder voor
wendsel van verbroedering zijn tal van pas
aangeworven progressisten bereid tot alle
inwilliging; sommigen, gelijk men heeft
gezien, laten hunne persoonlijkheid gansch
verdwijnen vóór de machtbekleeding hunner
vertegenwoordigers, bij zooverre dat zij, in
hunne kinderachtige verlegenheidzich
gansch en geheel betrouwen op de welwil
lendheid en op de wijsheid van degenen die
de oorzaak zijn geweest van den val der
liberale partij
Zal het progressisme de sterke en machti
ge partij worden die de menigte met zich zal
medeslepen, ofwel zal het slechts een stand
punt zijn langs waar men tot het volksbeheer
komt?
De programmas komen inderdaad wonder
wel op elkander, doch wie ze alleen onder
het opzicht van redelijke en rechtmatige
eischen beschouwt, moet bekennen dat de
volkspartij met meer klaarheid en duidelijk
heid zijne wenschen vooruitzet. Voor wat
aangaat de herziening, naar welke de wer
kende klas vooral streeft, is het kunnen
lezen en schrijven maar een overgang tot het
algemeen stemrecht. Het kunnen lezen en
schrijven is, zooals al de voorbehoudingen,
een vergiftige twistappel. Het stemrecht kan
tot geene dubbelzinnigheid aanleiding geven:
men aanvaardt of men weigert het, de keus
bestaat slechts tusschen twee oplossingen.
Zeggen wij nog dat het progressisme aan
hangers werft bij middel van de drukpers en
van de meetingen, 't is te zeggen door ge
schriften en gesprekken. De democratie
betracht een werk, dat, onder maatschappe
lijk opzicht, veel nuttiger is; de eendracht is
bij de volkspartij eene daad en niet een enke
le gedurige wensch: zijne krachten worden
vereenigd ten behoeve van de verbetering
van het stoffelijk teven, en deze tastbare uit
werksels der overeenkomst stellen het doel
matigste middel van propaganda daar.
De drijfveer van 's menschen handelingen
is steeds de interest. En onder dit oogpunt
moet men zeggen dat het doctrinarisme,
samengesteld uit mannen van groot fortuin,
Doch spoedig hernam hij
Ik wilde zeggen, vriend, want al de
kunstenaars zijn mijne vrienden, daar ik zelf
kunstenaar ben in 't bloed ik wilde zeggen,
dat gij toch bij ons zult blijven, en 't gezel
schap veraangenamen, sappernu! door uwe
artistieke tegenwoordigheid. Wat Mej. Leo
nida aangaat, die zal voor heden de les wel
daar laten. Wie weet of ze al opgestaan is.
Welzeker, pa, ben ik opgestaan! onder
brak het schoone meisjedat juist de deur
openstak. Gegroet, heeren. Verschooning,
dat ik hier zoo binnenval zonder kloppen,
maar ik zocht mijn professor. Welzeker, pa,
ik wil les hebben xandaag. Goeden dag, M.
Frans, hoe gaat het.
Dat ik wil klonk heel eigenaardig in haren
mond. Men hoorde dat zij gewoon was het
te gebruiken; zij steunde er op. Zij drukte
eerst de hand aan den jongen schilder en zag
hem zoo jongensachtig aan, dat hij er door
bloosde, sloeg hare armen om den hals van
haren broeder, dien zij omhelsde, en maakte
eene hoofsche buiging voor M. Beatus, die
iets door zijne tanden blies.
Maar, kleine deugniet, krijgt je papa
niets? riep de fabricant.
Wel, pa, ik heb je gekust toen je mij
van morgend chocoli bracht.
Maar, kleine kwelgeest, dat volstaat
niet. Toe, haast je wat...
Op eene voorwaarde.
van het finantiewezen, van de hooge kleri
kale en liberale ambtsbedieningen, of om
beter te zeggen uit alle rijke baatzuchtigen,
zich aan zijne voorrechten vastklampt.
Het progressisme omsluit vooral in zich de
kleine burgerij, die een matig kapitaaltje on
derstelt ofwel eenen maatscbappelijken stand,
geëvenredigd naar de vermoedelijke geleerd
heid. Met eenen huurpacht, die merkelijk
kan verminderd worden ten gevolge van
onderverhuringen, wordt de bekwaamheids
kiezer ook cijnski-zer; desnoods zou eene
patent of het houden eener dienstmeid hem
tot daar brengen. Met een weing spaarzaam
heid kan hij zich vrijmaken van den militai
ren dienst; in één woord, de bekwaamheids
kiezer, die reeds kiezer is voor gemeente en
provincie, geniet insgelijks zekere voorrech
ten, en dit genot kan de verscheidene denk
wijzen wijzigen en doen verschillen, en dit
alles is nadeelig voor het stichten of voor het
behouden der eenheid in eene partij
Degenen die, bij de werklieden, dezelfde
voordeelen genieten, makende uitzondering.
Allen hebben dezelfde noodwendigheden en
dezelfde wenschen; zij werken allen voor de
algemeene zaak, die zeker wel deze is van
iedereen; niet eene persoonlijke voldoening
geeft aanleiding bij hen tot smartverwek-
kende afscheuringen. Wat hen aandrijft, is
noch de zucht der regeering, noch het beko
men van voorrechten, want de voorrech
ten aan allen toegekend, zijn geene voorrech
ten meer neen, wat zij willen en betrach
ten is enkel en alleen de gelijkheid in rechten
en plichten.
En wanneer men nagaat hoe zij tot stand
komen en vooruitgaan, niettegenstaande de
tegenkantingen van den Staat,van het leger,
van de geestelijkheid en van de doctrinairen,
moet men bekennen dat de werkliedenpartij
de sterkste is en deze die, buiten twijfel, de
zegepraal zal behalen in den strijd tegen de
achteruitkruiperij.
Alhoewel de werkman zich voorbereidt tot
den grooten slag, aanvaardt hij niettemin de
schermutselingen, en het kunnen lezen en
schrijven verontrust hem niet. Hij is gereed
Laat eens hooren
Je zult mij dat grijs paardje koopen van
gisteren.
Sappernu, gij kleine deugniet,...
Geen koop, geen kus, patje...
Zij was om te stelen, zooals ze daar haar
mildgevuld en slank buste voouuilbracht en
een aanbiddelijk lachje tusschen elpentandjes
en koraallipjes liet puppeten.
Kom ja, koopen zal ik, haha! lachte
haar vader.
Leonida gaf hem op elke wang een klin
kende kus.
En nu wil ik mijne les, vervolgde zij.
En wij gaan een partijtje biljart wagen,
niet waar, mijn beste heer, sprak de voor
zaat tot den opvolger. Kom, wij zijn al weg.
De opvolger wilde nog groeten en buigen
en zoo mogelijk een deel van het compliment
uitbrengen, dat hij sinds weken voor Leoni
da smeedde. Maar de voorzaat had hem onder
den arm gevat en trok hem onweerstaanbaar
mêe.
Confucius stak eene lange duitsche pijp op,
en doorsnuffelde zijne handschriften terwijl
Leonida in de zaal daarnaast de les zou ont
vangen, die ze van dan jongen kunstenaar
hebben wilde
IV.
De heer van Haren was lerraar aan het
of zal het welhaast zijn, indien dit artikel
van het programma der progresssisten door
gaat. Daarin ligt dus voor hem eene toege
ving welke hij zich zonder moeite zal
getroosten. Het is het hoofdartikel der
programma's. Wat gewordt dan de weg
welken men den strijdende progressisten
voorteekent? Is het de onvruchtbare vereeni-
ging met de doctrinairen? En als men nog de
aankleving dezer laatste veronderstelt, hoeft
men voort wantrouwig te blijven nopens het
onderverstane en de jesuilische bijbedoelin
gen; de ondervinding is diesaangaande opge
daan. Indien deze bijtreding nochtans komt,
hewel dat men ze aanvaarde, maar dat men
zich wel wachte dezelve af te bedelen.
Zoo het progressisme eenige aannadering-
stappen behoeft te doen, dat het zich wende
tot de werkende democratie, met welke het
zeker zal zijn te overwinnen. Het zou alzoo
de vruchtdragende vereeniging verwezenlij
ken van de vrijheidsminnende burgerij met
het verstandige gedeelte des volks. In geval
deze vereeniging niet tot het leven wordt
geroepen, zal de burgerij afgezonderd en
zonder samenhang blijven, en dan zal de
democratie, alleen en uit eigene krachten,
de redding des lands bewerken.
't Is slechte tijd .- iedereen zegt het en me
nigeen ondervindt het. Daar, waar de naar
stige zwoeger en de werkzame ambachtsman
slechts met moeite aan het dagelijksch brood
je geraken, zien wij nochtans een ras ledig-
gangers, die van geenen slechten tijd schijnen
te weten. Wij willen van de priesters spre
ken, die reeds 's morgens om acht ure, meer
dan hun dagelijksch broodje verzekerd heb
ben, en zorgeloos de rest van den dag over
brengen met wandelen en eten.... voor 't
welzijn hunner duurbare gezondheid 1
Men heeft het reeds honderden malen ge
zegd en geschreven, dat de uitbreiding der
doode band voor ons land een noodlottig ge
volg zal hebben. Hoe meer het papenras,
kloosters en kerken in rijkdom aangroeien,
Athenaeum der hoofdstad, waar hij aan de
kapoenen van tusschen de 10 en de 15 jaar
de geheimen der geschiedenis ontsluierde.
Hij was jong en welgemaakt en mocht als
een knap man doorgaan. Zonder eigenwaan
noch stijfheid, was hij em dier zeldzame
menschen, welke zonder pedant te worden
veel boeken kunnen verslinden en zich met
allerlei eruditie den kop volsteken. Door
zijne leerlingen werd hij letterlijk aanbeden,
niet enkel om zijn ernstig en toch goedig
karakter, maar ook omdat hij met zooveel
vuur spreken kon over de daden en strevin
gen der vlaamsche voorvaderen. Ook maakte
zijn leergang grooten indruk. Vlaamschge-
zind als hij was in de ziel, kwam hij er toe
zijne liefde, het heilig vuur dat hem bezielde
voor onzen grooten strijd aan de jonge har
ten mede te deelen. In den dagelijkschen
omgang was hij een goed gezel voor zijne
ambtgenooten, en een veel gezocht privaat
leeraar. Met dit alles was hij nochtans een
weinig bedeesd en schuchter.
Voor zich zeiven zou hij geene lessen heb
ben aangenomen, doch daar hij voor zijne
moeder weduwe en zijne twee zustertjes te
zorgen had, moest hij nu trachten van alle
mogelijk hout te timmeren.
[Wordt voortgezet.)
HET WEEKBLAD
JONGE HARTEN.