Volksgezind weekblad der Vrijzinnige Vereeniging van Yper en het Arrondissement.
Donderdag, 27" Juli 1905.
5 centiemen.
Eerste jaar. ]\Tr 57
HERZIENING
KIEZERSLIJSTEN.
De slechtste school.
De plicht der liberalen.
Eendracht maakt Macht. Ver Schijnende des Donderdags. Vires acquirit eundo.
INSCHRIJVINGSPRIJS:
Voor den buiten: Ken jaar, Fr. 3-00.
Voor stad Ken jaar, Fr. 2-50.
Men handelt bij overeenkomst.
Men sclirijfi in bij den Uiigever, üixinudestiaai, n1 53, te Yper. De aankondigingen van
gansch België en 't buitenland evenals de Notariale en Kecbterlijke aankondigingen mogen
gezonden worden ten bureele van dit blad. Men wordt vriendelijk verzocht alle lioege-
naamde artikels uiterlijk tegen Uijnsdag middag vrij en onderteekend toe te zenden.
AANKON D1GINGKN
Aankondigingen 15 c. den drukregel.
Reklamen25 c.
Rechterlijke aaukondigingen 1 fr. id.
Van den 1" Juli tot den 31" Augusti
aanstaande wordt er door het Schepen-
collegie overgegaan tot de herziening
der kiezerslijsten voor de Kamers, de
Provincie en de Gemeente.
Deze lijsten zullen dienen
tot de belangrijke wetgeven
de kiezingen van 190G.
Het is dus de plicht onzer vrienden
na te zien of zij op de lijsten voorko
men mot het getal stemmen waaraan
zij recht hebben.
Wij noodigen ze dringend uit allen
misslag kenbaar te maken ten bureele
der Liberale Associatie, Seminarie-
straat.
Ziehier de voorwaarden vereischt
om op de lijsten te komen die van
krachte zullen zijn den 1" Mei 1906
Art. 1. Om kiezer te zijn voor de
Kamers en de Provincie moet men
a) Belg zijn van geboorte of de
groote inburgering bekomen hebben
om gemeentekiezer te zijn is de gewo
ne inburgering voldoende
5) Ten volle vijf en-twintig jaren
oud zijn, als kiezer voor de Kamer van
volksvertegenwoordigers en ten volle
de'rtig jaren oud zijn als kiezer voor
den Senaat, Provincie en Gemeente
c) Woonachtig zijn in dezelfde ge
meente sedert ten minste één jaar voor
het kiezerschap voor de Kamers en de
Provincie en sedert drie jaren voor de
Gemeente.
Art. IV. Eene bijgevoegde
stem wordt toegekend aan dan kie
zer die ten volle vijf-en-dertig jaren
oud is, getrouwd, of indien hij wedu
wenaar is, wettelijke afstammelingen
hebbende, die ten minste 5 frank per-,
sonneelo belastingen betaald ten voor-
deele van den Staat voor het kiezer
schap voor de Kamers en de Provincie
en ten minste 15 frank voor het kiezer
schap voor de Gemeente.
Art. V. l'Ione
VO(ïgd(ï stem wordt toegekend
aan den kiezer hetzij eigenaar sedert
ten minste één jaar, van onroerende
goederen, een kadastraal inkomen
hebbende van ten minste 48 frank
hetzij bezitter, sedert twee jaren, van
eene inschrijving op het Groot-Boek
der openbare schuld of van een boekje
van Belgische rent der algemeene
spaar- en lijfrentkas van ten minste
100 fr. rente.
Twee bijgevoegde
stemmen worden toegekend aan
den gemeentekiezer indien het kadas
traal inkomen 7an ten minste 150Ir. is.
Art. VI. - Twee l>ijj»e-
Voeg-de stemmen worden
toegekend aan den gemeentekiezer die
zich in een der volgende gevallen be
vindt
a) Drager zijn van een der diploma's,
titels en getuigschriften opgesomd in
artikel 17
b) Ken der openbare ambten vervul
len of vervuld hebben een der toe
standen bekleeden of bekleed hebben,
een der ambten uitoefenen of uitge
oefend hebben bepaald bij artikel 19
gedurende den voorgeschreven tijd.
Nu de Belgische politiek op een
keerpunt staat, wenden de klerikale
Ultgeputle legers de laatste middelen
aan om nog in de bestormde vesting
stand te houden. Ze beloofden voor
enkele dagen, te Gent, den eeuwigen
hemel van het Belgisch woeatisme aan
al de brave stervelingen, die honger
en dorst hebben naar lotsverbetering,
om ze maar inhun rangen te krijgen.
Ook in de onderwijswereld wordt
erg drukte gemaakt.
De Algemeen Belgische Onderwij
zersbond, bij de 6,000 leden sterk,
ziet nog jaarlijks dit getal leden aan
groeien, alhoewel bij enkel uit olïi-
ciëele onderwijzers bestaat. Hij ijvert
door zijn weekblad en doorzijn in
vloed op de wetgevende macht om de
schoolvrede in België te maken, in te
voeren en te vestigen, om meer en be
tere scholen en ook meer leerkrachten
te krijgen en om den man, die in de
school bet kind opvoedt, beter te doen
betalen. De geest van den Bond is
tegenwoordig uitstekend, Met den dag
meex begrijpen de onderwijzers het
belang der vereeniging en der solida
riteit. Ook meer de grondige noodza
kelijkheid van aan lotsverbetering te
arbeiden en alles te pogen wat moge
lijk is om de nationale school, die
door onze regeering veroordeeld werd
om te worden afgebroken in al de ge
meenten van België, recht te houden
en binnen haar muren een heiligdom
le behouden van verdraagzaamheid,
van burgerlijke opvoeding, van ge
wetensvrijheid, naar den geest van
de Belgische wetten en vrijheden.
Omdat de Belgische openbare on
derwijzer weet dat zijn stand, zijn
betrekking in gevaar zijn, daarom
roept hij om hulp, Omdat hij ziet dat
de vrije school door alle middelen
met rijke staatstoelagen wordt be
deeld en haar bestaan zoo gemakke
lijk, haar onderhoud zoo goedkoop,
de eischen die men haar stelt zoo zoel
worden gemaakt, dat zij een gevaar
wordt, daarom wordtde aandacht van
hel land ingeroepen op de ongelijk
heid der scholen tegenover het volk.
Omdat de openbare onderwijzer
wordt gekneveld en beloerd, vermits
men weet dat hij over 't algemeen
niet klerikaal kan zijn omdat de
vrijeonderwijzer een onbeperkte vrij
heid geniet op politiek gebied, op
ambtelijk gebied vermits men weet
dal hi) verplicht is klerikaal te zijn,
ja, vaak ondanks zich zelf, daarom
roept de openbare onderwijzer om
evenveel of evenmin vrijheid, om ge
lijkstelling.
Omdat de klerikale scholen en de
klerikale leerkrachten worden be
schermd door de schooloverheden en
omdat de openbare meening op haar
geen voldoende toezicht kan hebben,
terwijl nagenoeg 30 op 100 barer leer
krachten niet het minste bekwaam
heidsbewijs bezitten en nog een ruim
deel vaii al de overige op weinig ver
trouwbare wijze hun diploma hebben
verkregen, daarom roepen de vrij
zinnige en vrijheidslievende burgers,
zij allen die weten hoe gewichtig een
goede opvoeding en grondig weten
schappelijk onderwijs zijn, daarom
roepen zij Genoeg meer dan ge
noeg I 't is voor lang reeds te veel I l
moet verkeeren I
Omdat de ongehoorde sluwheid der
dorpspriesters over alles zegeviert en
deopenbareschool, waar ze niet vallen
wil, door hen toch wordt verpriestert
door er broerkens en gedrilde vrije
onderwijzers te doen aanstellen, en
al?JO elk jaar minder plaatsen voor
onze kinderen opvallen en harder
strijd moet worden geleverd om hen
aan 'l brood le helpen daarom gaan
de oogen van velen open en zet zich
de openbare denkwijze schrap tegen
dit geweld en deze stelselmatige over
rompeling.
Omdat de kloosters als paleizen uit
den grond rijzen, talrijker dan de
tenten op een oorlogsveld en er wel
dra geen stad in 'l land zonder kloos
ters in elke straat, geen dorp meer zal
gevonden worden zonder een kasteel
van nonnen of broeders, en omdat dit
kloostervolk zijn weg heeft verdorven
en onze eigendommen, onsgeld kaapt,
de ziel schaakt van onze kinderen,
van onze dochters vooral daarom
schrikkeh de burgers en de boeren,
daarom komt er angst tot in de klein
ste dorpen, waar vroeger niemand
ongestraft een kloosterling zou heb
ben durven beknibbelen.
Omdat de geest der klerikale school
een geest is van achteruitgang, van
dweperij, een geest, die schrik op
jaagt voor ingebeelde straüen, inge
beeld gezag, ingebeeld gevaar, een
geest, die den wil doodt en alle initia
tief in den mensch, een geest, die
onmogelijk het karakter van een vrij
denkend, vrij handelend mensch vor
men kan omdat men overtuigd is
dat reeds bet klerikalisme en de dog
matische leer bekrompen stelsel zijn
en de groote meerderheid onzer bij
zondere onderwijzers zeer gevaarlijk
is, omdat zij binnen le beperkte be
grippen, binnen te engen gedachten-
kring in de klerikale broeikas zijn
opgekweekt, daarom hebben de on-
verschilligsten in 't land de hand toe
gestoken aan de waakzame pen- en
woordenvoerders, die reeds lang op
hel gevaar hebben gewezen. Daarom
is een strooming, die de sektarische
school zal teisteren, omdat zij een
vreeselijk gevaar is voor de vrede in
eiken culluurstaat.
De bijzondere schoolregel, de open
bare schooluilzondering, dat isdeleus
der klerikalen en der digmatieken
van allerhanden aard, zoowel bi) de
katholieken in België en Holland als
bij de protestanten in Holland en
Duitschland. De bijzondere school
moet door de staatskas mild worden
begiftigd. Zij moet onder alle opzich
ten alle gemak hebben om zich vrij
naar alle grillen van haar gezagvoer
ders te bewegen en het onwetende
volk te strelen. De vrije school is niet
alleen dogmatisch, zij is met een stel -
selmatig staatkundig karakter zij is
in België klerikaal, zoo klerikaal dat
een antiklerikaal er zijn kinderen niet
kan plaatsen, zoo klerikaal, dat haar
politiekedweperijen door haar boeken
en haar onderwijs, door het openbaar
leven van haar personeel ergernis
verwekken tot in onze Wetgevende
Kamers.
De klerikale school is de folterka
mer der zwarte firma van den dom
per. Binnen haar muren worden onze
mannen geboeid om in den harem te
dienen der kerkpacha's. Binnen haar
muren worden onze vrouwen ontze
nuwd doorde voorspiegeling van ver
schrikkelijke God's straffen en van
eeuwige hersenschim men, door dwaal
begrippen en valsche voorstellingen
der werkelijkheid, door dweperij en
opjaging in walgelijkeeeredienstprak-
tijken en uitzinnige goddienerij, wor
den onze vrouwen zoo verleid en
verblind dat ze met schrik, met af
schuw ook, den man naderen, voor
wien ze toch uit de natuur geworden
zijn.
Zoo hoort de klerikale schoolZiet,
nooit anders Zij is over geheel het
land hel werkhuis, met duizendvou
dige zalen en met behendige gedrilde,
arbeiders, waaruit de klerikale macht
naar voren rukt om onder het vaandel
van Rome ons land, de wereld te
veroveren en de menschheid terug te
voeren naar den toestand van karak
terloosheid en slavernij, waarin al de
klerikale Staten reeds zijn vergaan
of nog vergaan zullen.
De klerikale school van België ves
tigt in ons land de oppermacht der
Önverzaadbare geldzuchtige geeste
lijkheid en meteen de oppermacht
van 't Valikaan zonder intionaiiteit
en geen vaderland kent, omdat zijn
leer deze is der wereldverovering en
zijn heerzucht uitziet naar al de wind
streken der aarde.
Waar een volk zijn kinderen toe
vertrouwt aan de sektarische school,
daar ligt dat volk reeds in de slaver
nij van sektarissen en daar laat het
gerust, door zijn ergste vijanden, de
banden smeden van de vreeselijkste,
de heillooste van alle slavcrnijen, die
des geestes.
Doch een maatschappelijke ziekte,
zoowel als een individueele ziekte,
verwoest doar langen duur zoo erg,
dat ook de weerspannigste verplicht
is de hulp van den arts in te roepen.
Antiklerikalen van alle denkwijze,
hoe bezadigd of hoe vooruitstrevend
gij ook moget hopen dat de toekomst
van ons volk weze, vergeet het niet
de klerikale school is de ondergang
der vrije gedachte, der vrije politiek,
de vernietiging van alle volksontvoo-
ding, de onmogelijkheid van alle de-
mokratische hervorming.
De rangen dicht onder het vaandel,
waarop wij zullen schrijven Ver
standhouding, eensgezindheid tegen
over den gemeenschappelijken doods
vijand. Óp tegen het klerikalisme
1906 moe; onze overwinning, 1908
onze heerschappij wezen l
De bespreking van het ontwerp van
Antwerpen is grondig begonnen.
De volledige omverwerping eener
uitgestrektheid zoo groot als eene pro
vincie, der uitgaven welke de meeste
optimisten schatten op 300 millioenen,
de uitvoering der groote doorsneden
door de technische commiteiten be
schouwd alseeneonderneming vol onze
kerheid, dit alles geeft aan het ontwerp
in bespreking eene kolossale breedte.
Is het dan te verwonderen dat de
linkerzijden den uitstel gevraagd heb
ben tot in November Is het redelijk
de onmiddelijke bespreking te vragen,
de volksvertegenwoordigers te ver
plichten in veertien dagen zich eene
denkwijze te vormen voortkomende
met hunnen arbeid en van hunDe over
denkingen.
Wat geeft het de Smet de Naeyer
heeft dezaak driftig doorgezet, derech-
terzijde heeft hem gevolgd, om de eeu-
voudige reden de binnenlandsche ver
deeldheden die reeds zoo hevig zijn,
het miuste mogelijk te doen duren.
DER