VAN IJPEREN.
DE LAKENHAL VAN IJPEREN,
4 FRANKEN 'S JAARS
Nr 288. Zesde Jaar.
Politiek. Stads.,- Kunst- en Letternieuws. Yerscliillïge Tijdingen. Markten. Bekendmakingen.
Politieke berichten.
VOOR IJPEREN. Fu. 4-50 VOOR RUITEN STAD.
Aankondigingen 12 centime» den regel.
Reklamen 25 eentimen.
ZONDAG, 29 SEPTEMBER 1867.
Bureel: Dixmudeslraat, 59. Alle inzendingen vrachtvrij.
Eene dcpeclie uit Berlijn kondigt de ontbinding
der pruisische Kamer van Gedeputeerden aan,
waarvan er sedert eenige dagen kwestie was. Het
pruisisch gouvernement doet ter slaving van dezen
maatregel gelden, dat, ten gevolge der uitbreiding
van bet pruisisch grondgebied en de verandering
van Duitschland, de Kamer der Gedeputeerden het
pruisisch volk niet meer vertegenwoordigt.
Men meldt ook de heropening van den oosten-
rijkschen Rijksdag sedert eenige weken verdaagd.
Deze vergadering zal eene zware taak te vervullen
hebben; hare eerste taak zal bestaan in uitspraak
te doen over de financicele overeenkomst, wier
aanneming niet twijfelachtig schijnt. De Debat van
Wcenen meldt, dat Hongaryë toestemt voor 23
miljoen gulden in de gemeenzame uitgaven te ko
men en voor 55 miljoen in den dienst van de
openbare schuld.
De parijschc Liberie meldt dat de heeren de
Gcrmrny tot president, en Ganneron en Gustavc
Delahaut tot leden van den raad van bestuur van
bet Crédit Mobilier benoemd zijn, dat de overeen
komst tusschen die maatschappij en de bank on
derteekend is, en dat de 37 1/2 miljoen voor de
maatschappij beschikbaar zijn, doch baar passief
niet dekken, hetwelk nog eens zooveel bedraagt.
Garibaldi is door de ilaliaansche overheid te
Asinalunga aangehouden, op hel oogenblik dat hij
zich gereed maakte de romeinsche grenzen over te
trekken.
Deze krachtdadige handelwijze stelt voor liet
oogenblik een einde aan elke poging tot overweldi
ging der romeinsche staten. Het fransch gouverne
ment beeft zijne voldoening uitgedrukt over dit
eerste feit door M. Raltazzi daargesteld.
Het opperhoofd van het italiaansch kabinet heeft
Italië een tweede Asproinonte gespaard en mis
schien eene nieuwe tuéschenkomst van het tweede
keizerrijk.
De held van Marsala, de man die, gelijk War
wick, den titel van Koningsmaker verdiende, en
zich vergenoegde na de overwinning van bet ko
ninkrijk der Beide-Sicilicn, zijne intrede in Napels
te doen in het koninklijk rijtuig nevens Victor-
Emanuel, om vervolgens naar Caprera terug te
koeren, Garibaldi is te Asinalunga, op liet oogen
blik dal hij het opslandelingsvaandel in de kerke
lijke staten wilde planten, aangehouden.
Het is voorzeker een pijnlijk uiterste, waartoe
bet ilaliaansche gouvernement verplicht is geweest.
Maar kon hel anders handelen zonder het verwijt
te verdienen, dat het zijn woord, zijne handteeke-
ning verlochcnde en zij ne verbind te russen overtrad,
vrijelijk en plechtig tegenover Frankrijk aange
gaan
Zelfs de vrienden van Garibaldi zijn onmachtig
geweest zijnen koortsachtigen ijver te bedaren, die
zich blindelings tegen het belang van Italië ging
verbrijzelen; hij heeft niet willen hooren of zien.
Te vergeefs verstootte Nicotera alle deelneming,
te vergeefs trachtte Crispi hem van zijne ongeluk
kige expeditie te doen afzien, Garibaldi bleef voï-
herden. De geweeren zijn geladen, zegde hij, zij
moeten worden gelost.
En het is juist wat de uiterste beslissing van M.
Rattazzi heeft weten te voorkomen. Het schijnt
dat er geen enkel druppel bloed is vergoten al de
maatregelen zijn meteenen grooten spoed en veel
nauwkeurigheid uitgevoerd.
Uit Florentie, 25 september, meldt men dat er
des avonds eenige samenscholingen en betoogingen
tegen de aanhouding van Garibaldi hebben plaats
gehad.
li.- i
DE TOEKOMST
X5>W©-
door J. CORDONNIER.
Dc stichting der Hal dagteekent van het begin der dertien
de eeuw. Het w as den 1 Maart van liet jaar 1200 dat Bonde-
wijn IX, achttiende graaf van Vlaanderen en zijne gemalin
Maria van Champagne er den eersten steen van legden in de
tegenwoordigheid van den Hoog-Baljuw van IJperen.
De handel en het gedurig verblijf van kooplieden uit
velschillende streken van Europa, hadden IJperen verheven
op de hoogte der rijkste steden van Vlaanderen, en moesten
hare inwoners machtige schatten doen vergaderd hebben,
om, zonder onderscheid van rang, te kunnen bijdragen tot
hel stichten van dit reuzengebouw. Men kan zich echter geen
denkbeeld vormen, tot hoe ver de mildheid der burgers zich
uitstrekte wanneer het aankwam op werken van algemeen nut,
gezien dat op hetzelfde tijdstip, al de steden van Vlaanderen
hare groote monumenten te gelijk aanlegden. Nimmer mis
schien was er een volk te vinden dat aan de nijverheid een
zoo kolossaal paleis oprichtte.
De bouwmeester die er de werken van bestierd heeft is on
bekend. Onze geschreven jaarboeken melden dat dezelve aan
vingen met de bouwing van het Belfort dat voorzien werd
met vier torentjes en bekroond met een' vergulden draak,
zinnebeeld gedragen door de standaarden van Vlaanderen in
de '12° eeuw.
Het schijnt dat er vroeger eene kleine Hal bestond met een
houten toren, en die van oudheid vervallen was. Dit blijkt
eenigszins uit de renten welke de Tempeliers, die gevestigd
waren in de voorstad van Sint Kruis, te IJperen, ten hunnen
voordeele op deze Hal heften.
De oostvleugel gekend onder den naam van oude Hal, werd
het eerst opgericht in 1225, en de westvleugel schijnt maar
geheel voltrokken te zijn geweest dan omstreeks 1504.
Het aangroeien van de bevolking der stad en harer voor
burchten, alsmede de uitbreiding der lakennijverheid, eischten
de stichting: eener nieuwe Hal om de oude te vervangen die
te klein was geworden voor het weven van saaien stoffen.
Bij eene pauselijke bulle, verleend den 41 Juni van 'tjaar
1246, bevestigt Innocenlius IV eene vraag gedaan door de
Schepenen van IJperen, die verklaren dat de stad twee hon
derd duizend inwoners telde.
De Hal bevatte verschelde ruime plaatsen die elk hare bij
zondere bestemming had. Degene des gelijkvloers hadden ge
meenschap met eikander. In de eene. werkten de wolkammers,
de kaarders, de wevers, de droogscheerders, dc wolschif-
ters, de volders, de verwers en eindelijk al degene die gebe
zigd waren aan de laken- en saaieweverij.
Andere deelen dienden om de lakens uit te hangen en de
zelve te droogen, of om den voorraad wolle te bewaren. Het
verdiep daar hoven was behouden voor de jaarmarkten en
het verkoopen van waren.
De Vlamingen waren de eerste onder de Noordsche volke
ren die zich op het laken weven toelegden. Deze nijverheid
was hier te IJperen reeds in zwang onder de regering var,
Boudewijn Hapkin, ten jare 1112.
Niet één geschiedkundig bewijsstuk is tot ons gekomen om
vast te stellen op welk tijdstip de lakenweverij in IJperen
haren oorsprong zou hebben gehad de inlichtingen welke
wij bezitten raken enkel de jaren haars voorspoeds. Maar den
bloeienden staat dien dezelve van in de 13e eeuw had bereikt,
laat ons toe te geloovcn dat de nijverheid er lang te voren
moest ontstaan zijn om tot zulk een aanzienelijke ontwikke
ling te komen.
De lakens van IJperen waren geheel Europa door zeer hoop
geprezen, en geene stad in Vlaanderen gelukte het de schit
terende kleur na tc volgen welke onze wevers er aangaven en
en die, volgens men beweert, toe te schrijven was aan de
scheikundige eigenschappen der waters van 't IJperleed.
Menige gemeenten in Vlaanderen bekwamen in de tiende
eeuw, het recht om markt te honden, maar wij weten niet
wanneer de eerste jaarfeesten zijn toegelaten geweest. Wij
vinden alleenlijk dat Karei den Goede op den 27 Februari
1126, zijnde den tweeden zondag van den Vasten, te IJperen
aankwam en gedurende zijn verblijf de jaarmarkt, die alsdan
gehouden was in de kerk van Sint Pieters, ging bezoeken. De
geestelijkheid leende zeer geern de hand aan dit gebruik uit
hoofde van den aanzieneüjken opbrengst der standgelden.