DUITSCHE VLIEGTUIG
Deze week kreeg onze kust het
hard te verduren i
Een Stormweder
over ons Land
neergestort te Thorhout
lerw. H. Jules LEROY,
YlaamscN Volksschrijver, overleden
VREEMDE VLIEGTUIGEN BOVEN
ONZE STREEK
Onrechtvaardige vrijstellingen van
soldaten
EEN WALVISCH OP DE
WESTXUST
25 MIJNEN SPOELEN AAN
AAN ONZE KUST
ZWARE MIJN
ONTPLOFT TE KOKSIJDE
Drie dsr inzillenden gedood. - De piloot licht gewond.
Het vliegtuig was boven Fransch gebied
gekesversd uit den strijd gekomen.
VIER OORLOGSSCHEPEN
VAREN VOORBIJ ONZE KUST
OUD-OOSTENDSCHE
VISSCHERSBOOT LOOPT
OP EEN MIJN EN
VERDWIJNT IN DE GOLVEN
DUITSCH VLIEGTUIG
RONDOM
BELGISCHE VISSCHERSBOOT
II AANGESPOELDE MIJNEN
TE DE PANNE
Ui! esue West-Vtaamsche
Letterkunde
Ophefmakende zaak ie Charleroi
NOG DE AANSLAG v
TE MUNCHEN
'ces
25 MI JNEN SPOELEN AAN WAARVAN 15 TUSSCHEN DE
FRANSCHE GRENS EN NIEUWPOORT-BADEN.
EEN MIJN ONTPLOFT TE KOKSIJDE EN RICHT ER
HEEL WAT SCHADE AAN.
EEN WALVISCH
AANGESTRAND TE OÖSTDUINKERKE (DUINENPARK).
OUD-OOSTF.NDSCHE VISSCHERSBOOT,
WAAROP FEN KOKSIJDF.NAAR EN TWEE NIEUWPOORT-
NAREN, LOOPT O? EEN MIJN EN VERZINKT.
VIER OORLOGSSCHEPEN VAREN VOORBIJ ONZE KUST.
D» aaniyestrancMe l>ultv/alviscli te Oostduinkerlce. De grootte en <3ikte van <3ït
beestje kan trouw vergeleken worden met de mannengestalte van den nieuwsgie
rigen toekijker.
TE OOSTDUINKERKE-
DUINPARK STRANDT
EEN BULTWALVISCH
Wet den hevigen storm die over onze
kust woedde Zaterdag nacht, en die aan
hield tot Zondag namiddag, spoelde, ter
hoogte van Duinpark op liet strand van
Oostduinkerke, een walvisch aan.
Toen men Maandag in de morgensche
mering dit monster aantrof, die 3 m. bo
ven het zand uitstak, dan vist men eerst
niet wat het was: de kiel van een schip-
of een ander wrak; toen bleek het met
de klaarte dat een walvisch aangespoeld
was.
Duizendc en duizendc menschen stroom-
den per auto. per fiets of te voet, als
mede veel scholen uit den omtrek, naar
het strand om dit groot monster, 17 m.
lang, te bewonderen... en te rieken, want
het dier was de staart vermorze'd door
een schroef of een mijn en was in staat
van ontbindinghet stoorde 'n kilo
meter ver tegen wind. Dit Week te
meer toen mannen, met bijlen, schoppen
en messen gewapend, door de gladde op
perhuid begonnen te kerven om zich van
de vetlagen meester te maken, en ook
om het dier ter smelting te vervoeren
naar Torhout. Zo.o namen dc lanciers
enkele reepen vet mede om luin schoenen
malsch te houden.
't Is 42 jaren geleden dat nog zulk een
beestje te Vjemvpöort aanstrandde. Toen
had Jan Cool er een tent overgemaakt
en vroeg 5 centiem inkomgeld aan alwie
dat reuzengedrocht wilde bezien.
Hoe onze bultwalvisch er in gezonden toestand uitziet.
Velen zullen natuurlijk graag weten
«elk soort dier zij bewonderd hebben.
We geven hier ter illustratie de levende
Walvisch waarvan het lijk aanspoelde.
't Is de «Bultwalvisch» of «Buitrug»
egaptera boops), door de F.ngelschen
«Humpback», door de Franscfien Ror
quals». door dé Noren Knoivalenen
door de Groenlanders Keporkakge
noemd.
Van de baardwalvisschcn (walvisschen
met baarden of baleinen in tegenstelling
met Walvisch met tandendragende als dol
fijnen, narvallen en potvisschen) bestaan
twee familiesde vinvisschen en de glad
de of gewone walvisschen.
Ouze buitrug behoort tot de vinvis
schen (buitrug genoemd door de rugvin
die de gewone walvisschen missen).
De huid is blauw-zwart van boven, van
onderen porselein wit en in diepere p'ooi-
en blauw-zwart. De huid van de keel tot
over een groot deel van den buik ver
toont vrij diepe onderling evenwijdige
groeven of voren. Op het gestrande dier
(evenals op onze foto) kon men dit goed
merken daar het op den rug lag. Deze
zeer verspreide dieren worden tot 1G m.
lang met sterke borstvinnen. Het is eer,
plompe walvisch en leelijk door zijn kort
lichaam. (Zijn soortgenoot, de vinvisch,
wordt tot 25 m. lang, terwijl de blauwe
vinvisch tot 30 m. lang kan worden.)
Niet veel walvisschen zien de zeelui zoo
vaak als dit dier, dat ieder jaar van de
Polen tot bij den Evenaar zwemt. Iiij
heeft er plezier in om bij liet zwemmen
allerlei houdingen aan te nemen en te
spelen; onder water gooit hij zich om
en dartelt er rond als een vogel in de
lucht. Ondanks zijn zwaarte, komt hij
soms tot aan de staartvin boven water
uit. Hij doet als honden en paarden die
spelend in het rond rennenmet hun
vinnen kunnen zij zoo geweldig in hun
speelschheid op het water slaan dat men
het bij stil weder mijlen ver kan hooren.
De woedende baren van Zaterdag nacht
en Zondag speelden natuurlijk voetbal
met tientallen mijnen, die ongelukkiglijk
vel nu en dan doel troffen. Er spoelden
er niet min dan 11 aan te De Panne, I te
Koksijde, 1 te Nieuwpoort-West en 1 te
l.ombardsijde, 1 te Westendc, 1 te Mid-
delkerke, 2 te Raversijde, 2 te Breedene
en 4 te Den Haan.
Aan liet Belle Vue »-hotel te Westen-
de spoelde de mijn aan op 20 meter van
den zeedijk.
Tc Middelkerke kwam de mijn zich
neerleggen dichtbij de werken van M.
Soetaert.
Dc militaire overheid gaf bevel het werk
Maandag te schorsen.
Aan de Crocodielesloeg de storm
wind het bureel van Bruggen en Wegen
fansch ineen.
GEWELDIG VEEL SCHADE
AANGERICHT
Juist geteld vanaf de Fransche grens
tot aan Nieuivpoort-Baden liggen er 15
mijnen. Nr 12 ligt juist vóór Koksijde-
Badeu. Drie liggen er op Koksijde grond
gebiedéén te Idesbald, één vóór de Ba
den, één nabij de werken van rioleering
*aa 't strand.
EEN MIJN ONTPLOFT!
Maandag morgen, werden de menschen
te Koksijde en omliggende wakker ge
maakt door ten geweldige ontploffing:
't was een mijn, door de storm losgerukt
en naar de kust gedreven.
i Hoe de ontploffing zich heeft voorge
daan en welke de oorzaak is, weten we
piet, maar de gevolgen kennen we beter.
't Is haast 'n verwoesting langs den
dijkruiten aan scherven, deuren ver
brijzeld, behangsels los, hier en daar wap
pert er een gordijn door het venster van
een onbewoonde villa. Om zeggens alle
tuiten zijn gebroken vanaf de Kursaal tot
*>ver het Hotel Rvckmans, dan langs de
Dc baardwalvisschcn zijn tandeloos,
doch hebben aan het gehemelte een -groot
aantal baleinen of baarden (volgens de
soorten 300 a 1000). De baarden zijn
hoornachtige vormingen van de opper
huid van bet gehemelte, driehoekige pla
ten welke tan de onderzijde op borstel-
vormige vezels uitloopen. Bij het sluiten
van den bek wordt de geheel bovenkaak
in de onderste opgenomen en dient het
baardenstelsel om bij wijze van -een zeef
zelf den kleinsten en giibberigsten buit
tegen te houden. (Ken walvisch van 20 m.
weegt ongeveer 80 ton en een van 30 m.
150 ton.) De walvisch, alhoewel heel groot,
voedt zich met kleine vischjes: hij drijft
zijn buit in scharen voor zich uit, zijn
slokdarm is zoo klein dat een haring er
met moeite door kan.
De walvisch is wel het grootste zoog
dier. Hij krijgt in Maart of April een
jong. dat hij met veel liefde verzorgt en
dat door hem langen tijd gezoogd wordt;
bij gevaar wordt het jong verdedigd en
onder de vinnen geborgen.
De beenderen van een walvisch be
staan uit een los, sponsachtig weefsel en
zijn doordrongen van vloeibaar vet (de
eigenlijke mergkanalen ontbreken), dit
geeft aan de beenc(eren een klein gewicht.
Dc oogen zijn zeer klein, de ooren nau
welijks waarneembaar, maar toch func-
tionueeren zij opperbest. De reukzin en
het gevoel zijn weinig ontwikkeld. De lon
gen zijn zeer groot en -stellen het dier
in staat tot 3(J minuten en, bij vervolging,
tot 1 uur lang onder water te blijven.
Op het droge sterven die dieren spoedig
daar het uitzetten van de borstkas door
de lichaamszwaarte -te zeer bemoeilijkt
wordt.
Tot slot, onze bultwalvisch leeft wei
nige handelswaarde, ook de baarden, die
te kort zijn. hebben geringe waarde. Een
gewone walvisch van 80.000 kgr. levert
34 ton vet (vooral tot zeep omgewerkt).
27 ton traan en 1500 tot 1600 kgr. baarden.
Kon'nkiijke Baan: vitrienen kapot in de
Zeelaan. en gebroken ruiten tot aan de
CasinoDe schade wordt beraamd op
200.000 fr.
Reeds van den vroegen morgen is het
Pompierskorps aan 't werk om glasscher
ven te helpen wegruimen en de vensters
af te dekken met terrepapiergelukkig
dat ze van de mobilisatie vrijgesteld zijn,
hier hebben ze nu ten minste hun han
den vol. De Heer Burgemeester heeft
ook aanstonds de gemeentewerklieden
een handje doen toesteken zoodat er veel
werk afgelegd werd. Maar er waren toch
nog meer kijkers, ze zijn zelfs van over
Veurne gekomen om te kijken, 's Na
middags was er volk lijk onder 't seizoen,
maar 'n treurig aspect.
Al is 't geen oorlog, deelett we toch
van de brokken mee
DE SCHELDE BUITEN HAAK OEVERS
TE ANTWERI»EN.
TWEE SLEEPBOOTEN TOT ZINKEN
GEBRACHT.
EX-KEIZER WILHELM KREEG BIJNA
EEN BOOM OP HET HOOFD TE DOORN
In den nacht van Zaterdag op Zondag
en op Zondag 1.1. zelf woedde een hevige
stormwind over België en de omringende
landen Ook op zee was hst volop storm.
Te Antwerpen toen de hooge tij zijn
toppunt bereikte lisp de Schelde even bui
ten haar oevers, tot tegen de afdaken.
Gelukkig keerde de tij welhaast zoodat
er groote sehade kon vermeden worden.
Evenwel zonken twee sleepbooten daar het
water over boord sloeg, de booten deed
volloopen en ten slotts zinken. Esn ma
chinist werd over boord geworpen van zijn
boot maar kon gelukkiglijk gered worden.
De St-Laurentiuskerk werd zwaar geteis
terd door den wind bij zoover dat gsen
H. Missen konden gecelebreerd worden
in de middenbeuk. Van een koffiehuis
werd de spiegelruit ingedrukt en een dei-
verbruikers werd door de scherven ge
wond. In parken en lanen werd daarbij
groote schade aangebracht aan de boomen.
Talrijke huizen in stad werden ook be
schadigd.
Aan zee was de storm bijzonder gewel
dig. Terrassen werden weggeslingerd, rui
ten ingedrukt, vensterluiken afgerukt, enz.
wiil het water over de dijken sloeg. Dak
goten, vensterluiken, pannen en schou
wen, kwamen op den grond terecht. Te
Knokke werd een trinorteur van een melk-
voerder door dsn wind meegesleurd en
kwam cp het st-and terecht. Mijnen
snoeiden hier en daar aan, ook een wal
visch zie hiervoor bijzonder artikel in
dit blad.
In de St-Elooisl:erk te Kortrijk ont
stond een paniek onder de geloovigen die
de 8-uur mis bijwoonden toen afgerukte
schaliën van een nabijgelegen huis met
een helsch lawaai tegen de kerk kwamen
aanbeuken. Enkele oude vrouwen werden
er zelf onpasselijk bij.
Te leper werd de spiegelruit van het uit
stalraam van den juweelwinkel Vander-
marliere, op de groote Markt, uitgerukt.
De glasscherven ervan kwamen tot aan
den overkant van de straat terecht.
Te Meerhout waaide een kicsk omver.
Te Leuven viel een omgerukte boom op
een electrische tram. De wattman werd
zwaar gewond en het voertuig leed groote
schade.
Te Diest kwamen daksteenen terecht
door een glazen dak.
Te Lommei viel een boom op een huis
wijl te Borgloon een schuur instortte.
Op de Maas zonk een Antwerpsche lich
ter. De schipper ervan verdronk wijl zijn
knecht zich redden kon.
Te Opvel sprong een elektrische kabel
en kwam op twee paarden terecht die
doödgebliksemd werden.
Te Herentals wer.d een oude, windmolen
omvergeworpen.
Te Hoogstraten werden 7 prachtige ge
schilderde glasramen der Ste-Catharina-
kerk ingedrukt en aan stukken geslagen
wijl een groote partij wit steen van de
kerkmuren losgerukt werd, dit tijdens
het opdragen eener H. Mis. Niemand
werd geraakt.
Overal werden boomen uitgerukt en al
lerlei schade veroorzaakt door wind en
water.
Nederland werd eveneens zwaar geteis
terd door het stormweder.
Te Doorn, wijl de ex-keizer aan het
wandelen was in het park aldaar, werden
plots achter hem door een wervelwind
drie zware beuken neergehaald. Dé man
was dus op een nippertje aap de dood
ontsnapt-
Bij Wemeldinge zonk een Belgisch lich
ter. De opvarenden, namelijk de schipper,
vrouw, twee kinderen eneen knecht, ver
dronken alle vijf.
Dinsdag bemerkten de bewoners der
kust vier groote oorlogsschepen op de
grens van onze territoriale wateren, dus
op 5 km. afstand van het strand.
DE REEDER-SCHIPPER,
EEN KOKSIJDENAAR,
EN TWEE NIEUWPOOR1 NA
REN AAN BOORD KOMEN OM
Donderdag 16 November 11. werd plots
het schrikkelijk nieuws verspreid dat de
«0.165 - Maurice - Marguerite rceder-
schipper Aiex Maes, zoon van Heer Henri
Maes, en oud-inwoner van Koksijde, thans
wonende te Rozendaal, Frankrijk, in het
mijnveld bij het buitenvaren van de haven
van Duinkerke op een mijn geloopen was.
Een andere visscher, die ooggetuige was,
hoorde plots een hevigen slag, een wa-
Zie vervolg hiernevens,
MINNEBRIEVEN en... CENSUUR
Dat de sencuur op drukwerken eii ffe-
schriften soms eigenaardige gevalletjes
schept, heeft voor enkele dagen een
Deensch meisje ondervonden toen ze een
brief van haar verloofde uit Londen ont
ving. Bij het openen van den omslag trof
ze er inderdaad, in plaats van een brief
van haar schat, volgende korte nota in
Hier ingesloten bevond zich een brief
van uw verloofde, M. X... Tot ons groot
leedwezen zijn we genoopt geweest hem
achter te houden. Uw verloofde toonde
zich inderdaad wat al te praatziek en te
zeer ingenomen met allerlei dingen welke
hem niet rechtstreeks aanbelangen. Met.
onze verontschuldigingen bieden wij u de
verzekering dat hij het opperbest stelt
en hij zendt u zijne beste groeten en
menigvuldige kussen. Als gij hem zult
schrijven gelieve dan de goedheid te heb
ben hem den raad te geven voortaan
minnebrieven te schrijven,
l«aHÏBIiaBi8iaS8BaUBiiiSaSBBUB9B
tcrstraal sprong voor de boeg van 0.165
ten hemel en. toen alles bedaarde, was
het schip verdwenen. Aan boord waren
de twee gewezen Nieuwpoórtnaireu, die
nu te Duinkerke verbleven: Alexander
Popieul en I.od'ewijk Popieul.
We bieden de drie beproefde famijiën
onze innige deelneming aan,
Het schip O. 165 mocht zoowel in Belgie
als in Frankrijk visschcn daar de reeder
Maes. te Rozendaal woonde. Het schip'
was te Nieuwpóort goed bekend, daar het
dikwijls hier zijn visch kwam verkoopen.
Het schip was gebouwd te Oostende in
1925, mat 11 ton netto en 28 ton brutto
en voerde een Dieselmotor van 100 PI.P.
De boot bad de verplichte verzekerings
premie niet betaald en ze kan dus de
oiïicieele vergoeding niet bekomen.
BENAUWEND OOGENBLIK
De Koksijdenaar, kapitein A!b. Vanneu-
ville, was op terugkeer van de visscherij
in de Noordzee.
Bij 't deemsteren hoorde hij plots een
dof geronk. Denkende dat iets haperde
in de machinekamer, ging hij zien, doch
vergeefsche verplaatsing. Weerom in zijn
kajuit gekomen liet het geronk zich op
nieuw hooren. Hij luisterde aandachtig
en keek eventjes buiten. Ploe groot was
zijn verwondering en schrik wanneer hij
een Duitsch vliegtuig op een tiental meter
van zijn boot zag rondvliegen, 't Was
om er kippenvleesch van te krijgenDe
vliegenier had de identiteit van het Bel
gisch schip herkend en wierp een vrien
delijk kushandje naar de onthutste kapi
tein, die aarzelend dien synipathieken
groet beantwoordde, en verlicht zuchtte
wanneer de gevaarlijke luclitvogel uit het
gezicht was verdwenen.
Na den storm, die in den nacht van
Zaterdag op Zondag woedde, zijn tal van
mijnen op het Belgisch strand aange
spoeld. Zondag avond bemerkte men er
reeds vier vóur De Panne en Maandag
morgen was het aantal dezer mijnen al
hier tot elf geklommen. Zes dezer mijnen
lagen vóór den dijk ten Westen van de
kiosk, terwijl vijf andere zich tusschen
De Panne en het Fransche grondgebied
bevonden. Een paar mijnen kwamen zich
leggen op enkele meters afstand van de
alhier liggende haring bootjes. Maandag
en Dinsdag was de toegang tot het strand
aan het publiek ontzegd en de Rijkswach
ters hielden het nieuwsgierig volk op af
stand. Dinsdag kwam de dienst van West-
roozebeke de gevaarlijke tuigen, onscha
delijk maken en wegvoeren,
De stukken van het vliegtuig lagen verspreid over een oppervlakte van 503 x200 m.
Woensdag 11. Is bil Torhout, even ra
den middag, een D"its"h drievnotorig
bombardementsvliegtuig te pletter ge
stort.
Hierover ontvingen we volgend schrij
ven uit Torhout, van een bijzonderen cor
respondent die de ramn heeft zien gebeu
ren en een der eersten bij 't vliegtuig toe
kwam
Woensdag. Ste Cecilia: Kwart voor
twaalf: hevig gevecht in 't Zuid-Westen
van Torhout, 'n Beetje later stuikte een
Duitsch bombardementsvliegtuig neer.
De piloot sprong met zijn valscherm in
het luchtruim wijl het vliegtuig zonder
stuurman zweefde van boven Den Span
jaard i) naar omlaag,hierbij een breeden
zwaai makende wel van over een lengte
van 'n anderhalve kilometer.
Juist in den bocht van zijn dalen stuik
te 't tuig tegen de palen der elektrische
leiding, schoor de kruin van een boom
rats af, brak die betonnen paal der elek
trische leiding midden door en stuk, en
stuikte dan een 500-tal meter verder met
de kop in den grond en sloeg over.
Intusschen was een der vier inzitten
den namelijk de piloot met valscherm
neergekomen, hij was gewond aan
armen en beenen en vertelde dat hij nog
drie makkers had 1 Een der drie inzitten
den was doodgeschoten bij 't stuur en lag
met verkoold geacht naast 't vliegtuig
op den grond. De twee. andere soldaten
werden dood uit de romp gehaald.
Het vliegtuig ontplofte niet maar de
stukken lagen alleszins verspreid over een
oppervlakte van 500 meter op 200 m.
Moteurs van halve man hoogte, wielen
zwaarder als van vrachtautos lagen'n 150
m. van elkander.
Zoo'n vernieling zag ik nooit.
En volk Volk
Maar 't duurde niet lang of 't garnizoen
van Torhout was er bij. Kolonel, Majoor.
Luitenants, etc... en we werden In 't veld
verdreven.
't Was zien waard.
Een Torhoutnaar mag van geluk spre
ken. Hij stond ook te kijken toen 't
Duitsch bombardementsvliegtuig neer
kwam. juist onder den boom waar de ma-
chien aan haperde. Hij wierp zich zoo lang
hij was in den gracht, kwam doornat uit,
maar gaaf, gezond en ongeschonden.
Tot zoover onze correspondent.
*V
Over de vliegramp vernamen, we nog
het volgende
Bij het aanvliegen tegen de telefoon
leiding brak een der vleugels ten deele af.
Na zijn neerstrijken begaf de piloot
zich naar de hofstede Bruynooghe, waar
hij wasservroeg. Hij verklaarde er in
een gevecht gewikkeld te zijn geweest
met Fransche en Engelsche jacht
vliegtuigen, boven Kales, waarbij twee zij
ner mannen werden gedood en een derde
gekwetst, die zoo voor alle werk werd
uitgeschakeld.
A
GEEN BELGISCHE VLIEGTUIGEN
ROND HET DUITSCHE
In de bladen werd o. m. vermeld dat
een gevecht in de lucht werd geleverd
tusschen het Duitsch toestel en jagers
van het Belgisch leger.
Uit nader ingewonnen inlichtingen blijkt
dat deze inlichting niet juist is, en dat
geen enkel Belgisch vliegtuig in de lucht
was. De vliegtuigen welke het Duitsche
toestel achtervolgden, moeten van Brit-
sche herkomst zijn.
De verwarring bij de genoemde bericht
gevers sproot waarschijnlijk voort uit het
feit dat de Britsche toestellen juist van
het zelfde modal waren als de Belgische
jachttoestcllen, wat niet verwonderlijk is
als men weet dat België destijds vlieg
tuigen in Engeland heeft gekocht.
De piloot sprong uit zijn machine
omdat deze niet meer te besturen
was. Hij poogde zijn vriend
nog te redden.
Over de omstandigheden, waarin het
Duitsche vliegtuig Is te pletter gestort,
vertelde de landbouwer Bruynooghe, uit
Torhout, het volgende
De piloot zelf was heelemaal niet ge
wond geworden. Bij het landen had hij
zich evenwel aan de pinnekensdraad van
de weideafsluiting gekwetst.
Alhoewel zichtbaar ontroerd om het lot
van zijn medegezellen, scheen hij anders
toch heelemaal niet bevreesd te zijn en
wanneer de landbouwer hem vroeg of hij
ook nog wat anders wenschte dan water,
antwoordde hij dadelijk Oh ja, wat
eten zou me zeker niet misstaan
Daarop is hij dan het huis van Bruyn
ooghe binnengegaan en zette zich dade
lijk met de overige personen aan tafel.
Ondertusschen begon hij rok te antwoor
den op de vele vragen die hem gesteld
werden door de steeds talrijker wordende
nieuwsgierigen.
AUcïi dooi
Een persoon deed hem opmerken of hij
soms niet wenschte bij zijn vrienden te
gaan in het vliegtuig dat een 500-tal me
ter verder tegen den grond te pletter was
geslagen. Hij ontweek echter liefst deZe
vraag en deed tenslotte opmerken ze
zijn alle drie dood... Het waren toch zoo'n
goede kameraden
Twee ervan waren reeds door kogels
gedood bij het gevecht boven Kales. Hij
had dit met ontzeting moeten vaststellen
wanneer hij geen antwoord meer kreeg
op een paar vragen. De andere was zeer
zwaar gewond. Toen hij ondervond dat
ook vitale deelen van de vliegmachine
moesten beschadigd zijn bij zooverre dat
ze omzeggens .stuurloos op de wolken be
gon te zwalpen wist hij dat hij nog slechts
één kans had om aan den dood te ont
snappen. Hij moest trachten op een of
andere manier uit het toestel te geraken.
Dadelijk maakte hij zich dan ook gereed
voor den sprong in het ijle.
Hij wilde evenwel zijn laatsten vriend
niet zoo achterlaten. Hij stapte dan ook
op hem toe en wilde hem losmaken...
Doch deze roerde zich op dat oogenblilc
niet meer zoodat hij moest begrijpen dat
ook zijn laatste makker het tijdelijke met
het eeuwigs had verwisseld.
Eerst daarna is hij uit zijn machine
gesprongen. Ooggetuigen verklaren dat op
dit oogenblik het toestel reeds vervaar
lijk overhelde en merkelijk rap begon te
dalen. Het zat dan nog op een groote
500 meter boven den grond. Zeker 100 m.
daalde de piloot vooraleer het scherm zich
opende en zachtjes aan dreef hij dan
door de lucht om op het randje van de
weide, naast een klein beekje, in het gras
terecht te komen tusschen twee wilgen.
Tijdens zijn luchttocht had hij een van
zijn caoutchouc laarzen verloren, die hem
later terug bezorgd werd.
Tien pfennig voor een sigaar.
Honderden nieuwsgierigen verdrongen
zich rond het hpf vanden boer. Allen
wilden den Duitsclien piloot even zien.
Déze groote drukte kon hem echter niet
veel schelen en hij vertelde rustig ver
der.
We waren vier beste kameraden, 25.
26, 28 en ik 27 jaar oud. Een van mijn
vrienden is maar pas voor een 14-tal da
gen in het huwelijk getreden en het was
zijn eerste reis die hij weer meemaakte.
We waren al over de Noordzee naar Ka-
les gevlogen, voor een verkenningswerk,
toen we plots twee Fransche en twee
Britsche jagers zagen opduiken. Een ge
vecht in regel ontstond met bekende nood
lottig gevolg.
Een der omstanders reikte hem op dit
oogenblik een sigaar. Dadelijk aanvaard
de hij deze, ging in zijn broekzak, haalde
er een kleine geldbeugel uit te voorschijn
en wilde hem 10 pfennig geven. De man
aanvaardde eerst niet, maar dan zegde
de piloot Ge kunt het gerust houden
als aandenken
Wanneer men opnieuw over zijn doode
vrienden sprak, kon men hem duidelijk
een paar tranen zien wegpinken.
Als de rijkswachten hem enkelen tijd
later kwamen opzoeken stond hij dade
lijk recht en meldde zichzelf aan.
«Deutsche zei hij. en sloeg aan. Daarna
werd hij weggeleid.
De piloot werd geinterneerd en daar
hij gekwetst was, overgebracht naar het
militair hospitaal te Breedene.
De drie lijken werden naar het dooden-
huis van Torhout overgebracht tot de
Duitsche gezant te Brussel die een laatste
groet zou hebben gebracht en hun eenzel
vigheid vastgesteld. Denkelijk zullen die
drie lijken dan naar Duitschland worden
overgebracht.
Op verscheidene deelen der stukken was
de datum 24-2-39 vermeld, wat vermoede
lijk de datum is van het in dienst stellen
van het luchtgevaarte.
De piloot zou ook verklaard hebben dat
hij met dit toestel gestreden heeft in
Polen.
t EERW. HEER J. LEKOY
Geboren te Havings 8 Oogst 1858
Priester gewijd 7 Juni 1884
Leerar.r te Brugge (St-Lod. College) )8?5
Onderpastoor te Staden T'S9
Pastoor te Wulpen 1910
Rustend Pastoor te Veurne 1033
Overleden te Veurne 15 Nov. 1939
In den nacht van Woensdag 15 dezer,
is E. II. Jules Leroy, rustend pastoor te
te Veurne, zachtjes in den Heer ontslapen
in den ouderdom van 81 jaar.
Ruim 6 jaar mocht hij te Veurne een
welverdiende rust genieten. Tot voor 2
jaar kon hij in de St-Walburga dage
lijks de laatste H. Mis zingen; dienst dien
hij zeer gaarne bewees en die dan ook
zeer op prijs gesteld werd.
Tot het laatste toe bleef E. H. Leroy
de biijgemoede oprechte goede pastoor.
Het deerde hem zoo, dat de beenen
niet meer mee wilden. Hjj die weken als
Onderpastoor en Pastoor als een reus
ongedeerd door alle weer zijn parochie
afketste, alles samen genomen meer dan
50 jaren lang. Maar hij droeg zijn jaren
met een jeugdig hart. In zijn eenzaam
heid, terwijl zijn zorgzame zuster langs
den anderen kant van de keukentafel aan
't breien of aan 't stoppen was, kon hij
zich uren aan een stuk verlustigen in
Rond den Haard waarna hij, den eenen
na den anderen, altijd voort, met evenveel
smaak, al de jaargangen uitlas. Dat was
zijn troost in die ramspoedige tijden.
Dwaze wereld mompelde hij soms, 't
waren toen betere tijden, wanneer de men
schen rond den heerd bleven, werkten voor
de korste brood, en in allen eenvoud leef
den en 't huls hun verzet vonden
Tot voor korte weken bleef Pastoor
Leroy de gezellige vriend, die collega's en
oude kennissen altijd even vroolijk ont
haalde, en hun vertelde over den goên
ouden tijd van Karei De Blauwer»,
en van De Pensejageronder 't drin
ken van een borreltje Oude Klaren.
Juist twee dagen is hij bedlegerig ge
bleven, en hij wist dat de eik geveld was,
als hij dacht alleen te zijn rolden nu en
dan een paar dikke tranen onder zijn
neergeslagen wimpers. Alles wat God
wil, mompelde hij zachtjes... 't Is al
wel...'t Waren zijn laatste verstaanbare
woorden.
De plechtige lijkdienst had plaats
Maandag te 10.30 uur, in de St-Walburga-
kerk te Veurne.
We bieden de achtbare Zuster van
Z.E.H. Leroy onze krlstelijke deelneming
en vragen aan al onze Lezers een gebed
voor zlelerust van den achtbare over
ledene.
A
Maandag laatstleden werd ln vrome,
stille, doch waardige stemming den zoo
gegeerden Westvlaamschen volksverteller,
Pastoor Jules Leroy, ten grave gedragen.
We zouden ondankbaar zijn tegenover
het schoone werk van dien volkspastoor,
zoo men geen woordje meer wisten over
zijn letterkundige beteekenis voor West-
vlaanderen.
Pastoor J. Leroy.... zijn naam, zijn fi
guur leeft nu nog in de harten van waar
hij was. Spreek er over aan de menschep
van Staden, Wulpen, Veurne, enz.
Spreek van zijn werk aan het leesgrage
Vlaamsche publiek, en ze zullen zich
geestdriftig uitlaten over zijn nagelaten
werk Karei de Blauwer, Pieter de Pen
sejager, Zeisels en Vertellingen.
Klein en groot las en verslond deze ge
zonde volksboeken, en nu nog worden zo
in de lange winterstonden met liefde voor
gelézen.
Karei de Blauwer is het type van den
smokkelaar uit de streek van waar Pas
toor Leroy afkomstig was Haringe. De
weetgrage en avontuurlijke ziele van den
jongen knaap stond steeds overal met
aandacht' té luisteren naar de bonte en
perikuleuze gevaarnissen der smokkelaars.
Eens dat hij zijn eigen volkschen en
West-Vlaamschen trek van schrijven ge
vonden had was het hem een speelding
ons het hartroerend vertelsel over Karei
de Blauwer te leveren. De mizerie van den
kortwoner, het streven naar welstand met
het gevaarlijk blauwerspostje, het mis
lukken en harde doch heilzame terugkeer
naar 't oud nest.
Zijn Pieter de Pensejagergetuigt
zoo zeer van kennis van zaken, dat go
zoudt zweren dat Pastoor Leroy nog met
roer en lichtbak op strooptocht trok. Ech
ter niks van Hij had liet nochtans slim
aan boord gelegd om de pensejaeht van
zeer nabij te leeren kennen.
Te Staden. het paradijs der penseja
gers uit dien tijd, deed Onderpastoor
Leroy tal van beproefde stroopers samen
komen, en met een goeien druppel en
nog een... en een goe pijp tabak werd het
anders zoo zwijgzame stroopersvolkje los
lippig, zoodat Leroy gemakkelijk al hun
geheimen en belevenissen kon afstroopen...
waarna hij het zoo boeiende boek Pie
ter de Pensejagerheeft geschreven.
Zoolang dit gulhartige volk van Vlaan
deren zei vertellen, zullen de oude Zei
sels en Vertellingen van J. Leroy in eer»
blijven. Hoevele jonge en simpele harten
werden niet ontroerd door de wonder»
lotgevallen van Scharmanteka, het avon
tuur van Jan Heldenbbloed, de eeuwig»
chance van Ko Lukkeboone... Moeder
vertelt ze nog aan haar kleinen, de school
meester beloont er zijn knapen mee, da
boeredochter verhaalt ze ln 't vlaswieden,
bil 't loof scharten en hoppepluk.
Reeds zeer jong was Pastoor Leroy
daarmee begonnen, zeer warm er in aan
gemoedigd door niemand minder dan
Guido Gezelle...
Maar waar heeft hij die 8 deelen toch
allemaal bijgehaald, die nu weer een
nieuwe uitgave beleven (Lannoo, Tielt).
Direkt uit den volksmond zelf. Hoe hij
daarvoor te werk ging, moogt ge leeren
uit volgend geval In den omtrek van
Staden was er in zijn tijd een boerever-
teller. Dit was zoo een van die eenzam»
doch gelukkige zwervers, die van hof -tot
hof trokken om. er in de gezellige avond
stonden de oude volksvertelsels te verha
len. De boerenzoons en wel ook eens d»
dochters kwamen' bij een goeden buur
man samen en zaten tot gat in den nacht
naar hem te luisteren. Pastoor Leroy
deed hem persoonlijk te zijnen huize ko
men. en achter pot en pint kwam "de ver
teller, na vruchteloos tegenstribbelen,
tpch los. Hij bruischte óp de kachèlróéde
en zijn oogen laaiden, zijn stemme dreun
de als een klokke... hij geleek een ander
mènsch... Aan den anderen kapt van den
kachel zat Leroy en luisterde, luisterde,
evhn stralend, van meelevend geluk... ont
hield en schreef op.
In zulke vertelsels leefde Pastoor Leróy.
Wie kan tot op zijn ouden dag, nog sma
kelijker kwinkslagen vertellen dan hij...
Hij was er voor beroemd.
Hooge kunstwaarde heeft zijn litterair
werk nooit gehad. Doch volkswaarde
D. w. z. dat ons volk dit werk, leest, ge
niet en er zijn eigen ziel, zijn eigen
schoone fantasia in terugvindt, zijn eigen
beeld en sprake.
Hij was immers een der laatste typen
van dft Joviale West-Vlaamsche pastoors
ras, waaruit we met fierheid kunnen aan
halen Pastoor Vanhee, de gevierde op
steller van 't Manneke uit de Mane.
Pastoor Vanhaeke met zijn Godelieve
leven. Pastoor Merveillie, die letter
kundig veel hooger staat met zijn Gus-
tenPastoor Verriest, een kunstenaar
van de taal, enz....
Hoe bescheiden ook, toch neemt Leroy
stelling onder deze schoone rij.
Het moderne Vlaanderen moge het niet
vergeten. En daarom werden deza regel»
aan hem gewijd.
Zijn gedachtenis blijve in eere. B„
«Wielen zwaarder al» van vrachtauto» lagen 'n 159 meter» van elkander».
Hierbij een van die wielen en verder ander «tukken.
BOVEN POPERINGE
Woendag middag, tien minuten over
twaalf, wanneer na een heldere morgen
plots een dichte mistsfeer over onze stad
hing, heeft hier, op heel geringe hoogte,
niet meer dan 50 meter hoog, een Engelsch
jachtvliegtuig met een geweldige snel
heid het middendeel der stad overvlogen.
Het kwam uit de Noord-West rich
ting en vloog naar het Zuiden toe. Denke
lijk had men hier te doen met een vlieger
die door de plots opgedaagde mist, ver
leid. de richting ietwat verloren had en
zich boven Frankrijk waande, of er ten
minste naar op zoek was.
Het type was dit der beide vliegtuigen
die verleden week op het strand geinter
neerd werden.
Het zware geronk lokte heel wat in
woners buiten huis... en na afloop werd
menig bleek gezicht waargenomen.
Denzelïden dag in den namiddag, té
2.40 uur, werd opnieuw zwaar motorgeronk
uit de hoogte waargenomen. Op heel groote
hoogte trok een zwaar Duitsch bombar
dementsvliegtuig het Westen ops
TWEE'GENEESHEEREN, EEN HOOFDVERPLEGER EN TWEE
MEDEPLICHTIGEN AANGEHOUDEN
Tc Charleroi is een ernstige zaak van
ótnkooperij tot het vrijstellen van opge-
roepenen aan het licht gekomen.
Zekere Anna Devos uit Gerpinnes poch
te erop dat zij, mits storting van enkele
duizenden fr., de vrijstelling van gemo-
biliseerdeu kon bewerken en bekomen.
Zulks kwam ten gehoore van Rijks
wacht en Parket, die een onderzoek in
stelden dat met welgeslagen werd be
kroond.
'De zaak stak aldus ineen:
Vrouw Anna Devos, geholpen door een
zekeren Brichaut uit Chatelineau, brach
ten een organisatie tot stand tot het
vrijstellen van opgeroepenen. Dezen die
weuschten vrijgesteld te worden moesten
een bedrag storten gaande van 1.000 tot
10,000 frank.
Aan dezen bezorgden zij dan getuig
schriften van een geneesheer, waarin werd
bevestigd dat die opgeroepenen lijdend
waren aan vallende ziekten.
Twee geneesheeren, burgers, zijn hierin
betrokken. Deze, Ernest Rubay, uit I.igny,
en Emile Petit uit Farciennes, leverden
een certificaat af aan Brichaut, zonder
zelfs ooit den patient te hebben gezien.
Voorzien van hun getuigschrift trok
ken de opgeroepenen dan naar hun mi
litairen geneesheer die hun verzond naar
het militair hospitaal te Antwerpen.
Hier trad de. hoofdverpleger dan in
aktie. Dikwijls werd hij bij zieken geroe
pen zoo geneesheeren afwezig waren. Na
tuurlijk kregen de patiënten dan een ze
nuwcrisis en de hoofdverpleger, zekere
Pierre Tilley, maakte hen dan een «gun
stig» dossier op. Soms voegde hij een en
ander bij op het dossier opgemaakt door
de geneesheeren.
De dossiers aldus opgesteld hadden tot
gevolg dat na een zekeren tijd in obser
vatie te zijn geweest, de lijdenden aan
vallende ziekten huiswaarts werden
gezonden, op grond van de aanhalingen
van Tilley.
En daarmede was de zaak geklonken.
Alles is nu evenwel uitgelekt. Een twin
tigtal vrijgestelden zijn reeds bekend,
het zijn er allen uit de streek van Char
leroi. Zij kunnen zwaar gestraft worden.
Anna Devos, Brichaut, Rubay, Petit en
Tilley zijn intusschen den bak ingevlogen.
Het Parket stapte af in het hospitaal
te Antwerpen en nam een 100-tal dossiers
in beslag.
Men vreest dat de zaak nog een groo-
ter staartje krijge.
NOG TWEE AANHOUDINGEN IN' IIET
LUÏKSCHE. NA BETALING VAN
5 A 6.000 FR. KONDEN EEN 70 - TAL
JONGELINGEN HUISWAARTS KEEREN
De zaak der omkooperlj tot vrijstelling
vau militairen dienst heeft zooals- voor
zien nog grootere uitbreiding genomen, eat
thans in het Luiksche.
Twee nieuwe aanhoudingen werden ge
daan, namelijk zekeren Herbillon uit Da-
rion en de genaamde Bonnechère, die al»
makelaars optreedden om gemobiliseerden
vrij te doen stellen. Deze lieden gingen
op zelfde wijze te werk als deze van da
streek van Charleroi.
Voor ieder geval deden zij zich 5 k
6.000 fr. uitkeeren. Een 70-tal jongelingen
zouden aldus reeds vrijgesteld zijn. Hei
onderzoek wordt voortgezet.
iiimmiiiiiiiiiiiiiiinii
DE DADER AANGEHOUDEN
Door het D.N.B. werd aangekondigd
dat de dader van den aanslag te Muu-
chen aangehouden werd.
Het is de genaamde Georg Eiser, 35
jaar, woonachtig te Munchen.
Naar het D.N.B. had Eiser de hom ge
plaatst 4 dagen voor den datum van de
vergadering in de Burgerbraukeller, en.
de bom geregeld met een vertraging van
144 uren, dit nadat hij zulks herhaaldelijk
had gepoogd te doen. Daarna vertrok hij
naar Zwitserland maar kwam nog terug
op den vooravond van den aanslag. In den
nacht slaagde hij erin nogmaals de ver
gaderzaal te bereiken om na te gaan of
de bom wel goed in orde was.
Na de aanslag trachtte hij opnieuw
Zwitserland te bereiken maar werd aan
de grens gevat en ingerekend. Later op
14 November legde hij bekentenissen af.
De Britsche «Intelligence Service» zou
evenwel het noodige geld aan Eiser heb
ben bezorgd en dus de moreele dader zijn,
wijl de Duitsche vluchteling Otto Stras-
ser, die vroeger een rol speelde tijdens het
opkomen der Nazi-partij, de organisator
der misdaad zou zijn.
De Duitsche Pers maakt hiervan groot
gewag.
In verband met deze D.N.B. berichten
werd een officieele Engelsche verklaring
gepubliceerd waarin wordt gemeld dat da
Britsche Regcering niets afweet van
Georg Eiser en dat de Intelligent Service
de hand niet heeft in bedoelden aanslag.
Anderzijds meldt Otto Strasser, lang»
Havas, dat hij niet de hand heeft in den
aanslag, dat Eiser hem onbekend is, dat
hij nooit behoord heeft tot het Zwart»
Front, en dat hij de bewijzen bezit al»
zou Himmler zelf de schuldige zijn aan
den aanslag, 0111 het Duitsche volk op t»
kunnen zvveepeu tegen Engeland, en hen*
toe te laten hardhandig te kunnen optr«-
den tegen de biuueiilandschc vijandcj^
